Brüksel 11-12 Temmuz’da gerçekleşecek NATO zirvesine yoğun güvenlik önlemleri altında hazırlanırken, Belçikalı barış aktivistleri de bir önceki yıl olduğu gibi “Trump Hoş Gelmedin” demeye ve NATO zirvesini protesto etmeye hazırlanıyor. Geçtiğimiz bahar aylarında Belçika’nın yılan hikâyesine dönen F-16 uçaklarını hangi yeni modelle yenileyeceği tartışmasında yeni bir skandal patlak vermiş ve Savunma Bakanlığının F16’ların kullanımının 2030’a kadar uzatılabileceğini gizlediği açığa çıkmıştı. Belçika’nın NATO ve PESCO kapsamında AB bölgesinde artan militarizasyonla birlikte askeri harcamaları arttırmasına karşı çıkan barış savunucuları açısından bu yıl NATO zirvesini protesto etmek ayrı bir önem taşıyor. 'BÜYÜYEN RUSYA TEHDİDİNE' KARŞI NATO ZİRVESİ Bir kez daha kritik olarak adlandırılan NATO zirvesi bu yıl 11-12 Temmuz’da Brüksel’de toplanacak. Avrupa Birliği’nin kendi ortak savunma birimini oluşturması tartışmaları ve bu doğrultuda Almanya ve Fransa arasındaki gerilimle geçen 2017 yılı aynı zamanda Kuzey ve Doğu Avrupa’da “büyüyen Rusya tehdidine” karşı NATO üslerinin ve varlığının artırıldığı bir yıl oldu. Bu askeri güçlerin kriz zamanlarında hızlı hareket edebilmesi ve modernizasyon adı altında hızlı karar alma mekanizmaları yaratmak üzere yeni komuta kademelerinin oluşturulması bu yılki zirvenin ana konularından birisi. ÜLKELERİN SAVUNMA BÜTÇELERİ YÜZDE 2'YE Mİ ÇIKARILACAK? Avrupa Bölgesinin artan militarizasyonunu daha da ileri bir seviyeye taşıyacak olan bu yeni düzenlemeler sıcak bir savaş tehlikesini de artıracak. Diğer yandan zirvenin bir diğer ana gündem maddesi ise AB ve NATO arasındaki ilişkilerin nasıl şekilleneceği. AB içinde askeri iş birliğinin sistematik olarak sağlamlaştırılmasını öngören PESCO (Kalıcı Yapılandırılmış İşbirliği Savunma Anlaşması) ile NATO arasındaki ilişkinin nasıl bir formellik kazanacağı AB bölgesinin hızlı militarizasyonunun (nükleer silahların artırılması dahil) önümüzdeki ay ve yıllarda nasıl şekilleneceğini de belirleyecek. Tam da bu noktada Trump yönetiminin nükleer silahların kullanıma daha hazır hale getirilmesi için modernize edilmelerine 1 trilyon dolarlık bir bütçe öngördüğünü hatırlamak gerekiyor. AB/NATO arasındaki ilişkinin niteliği tartışmaları, NATO’nun Avrupa’da (Hollanda, Almanya, Belçika, İtalya ve Türkiye’de) konuşlu olduğu söylenen nükleer bombalarının yine daha kullanıma hazır hale getirilmesi için bir üst modele geçirilmesi projesinde de belirleyici olacak. Yine üye ülkelerin savunma bütçelerini yüzde 2’ye çıkarması ve bu bütçelerin yüzde 20’sinin silah sanayisini beslemek üzere yeni askeri donanım alımı için kullanılması kararına uymaya zorlanmaları da bu zirvenin hassas ve NATO içerisinde AB-ABD ilişkisinin gerilimli gündemlerinden biri. AB ve NATO İLİŞKİLERİ MASAYA YATIRILACAK Belçika açısından ise NATO zirvesi öncesi F-16’ları bir üst modelle değiştirme tartışması hem bütçede askeri harcamaların artırılmasına uyum hem de Limburg bölgesinde olduğu söylenen B61 olarak bilinen nükleer bombaların B61-12 modeline yükseltilip yükseltilmeyeceği açısından önem taşıyor. Belçika nükleer bombalara dair bir açıklama yapmaz iken F-16’ların daha uzun yıllar kullanılabilecek durumdayken daha modern nükleer bomba atabilecek uçaklarla değiştirilmesi gerektiğini kabul etti. Belçika açtığı ihalede üç tercih arasında karar vermek zorunda: Amerikan F-35, Eurofighter konsorsiyumu tarafından üretilen Typhoon ve Fransa’nın stratejik işbirliğini artırmak üzere Rafale’nin Alman, Fransa, Belçika ortaklığı ile geliştirilmesini önerdiği modeli. Belçika NATO zirvesi öncesi ihaleyi sonlandırmayı planlarken son anda kararı Ekim’deki yerel seçimler sonrasına bıraktı. Bunda gelen yoğun tepkiler nedeniyle hükümetin seçim öncesi böyle bir askeri harcamayı göze alamaması etkili oldu. Diğer yandan Belçika NATO elçisi, Belçika için NATO zirvesinin en önemli konusunun NATO/AB ilişkileri olduğunu söylerken kararın bu ilişkinin nasıl çizileceğine bağlı verileceğini söylemiş oldu. NATO ZİRVESİ PROTESTO EDİLECEK Belçika’lı barış savunucuları tüm bu tartışmalar içinde NATO zirvesini protesto etmek amacıyla bir dizi etkinlik düzenliyor. Avrupa çapında aktivistlerin, barış örgütlerinin, ekolojist ve sol grupların, kadın örgütlerinin de katılacağı bu etkinliklerden ilki 7 Temmuz’da Trump yönetiminin sıcak ve nükleer savaş tehlikesini artıran politikalarını protesto etmek üzere “Trump Hoş Gelmedin” yürüyüşü olacak. Geçtiğimiz yıl Brüksel’de aynı adla düzenlenen yürüyüşe 10 bin kişi katılmıştı. NATO karşıtları ortak bildiride sosyal kesintiler yerine askeri harcamaların durdurulması ve sosyal harcamaların artırılmasını; nükleer silahların güncellenmesi yerine nükleer silahsızlanma anlaşmasına uyulmasını; “Rusya tehdidi” nedeniyle AB bölgesinin militarizasyonu yerine Rusya ile diyalog geliştirilmesini; askeri müdahaleler yerine çatışma bölgelerinde politik çözüm için çalışılmasını talep ediyor ve üye ülkelere NATO’dan çıkmaları ve NATO’yu feshetme çağrısı yapıyor. 8 Temmuz tarihinde ise barış yanlıları saat 10:00-18:00 arasında karşı zirve düzenliyor. Uluslararası alanda barış çalışmaları ve eylemleri ile bilinen pek çok kişinin ve barış örgütü temsilcilerinin katılacağı zirvede askeri harcamalardan nükleer silahlanmaya, kadınların savaş karşıtlığından Avrupa Barışına, askeri müdahalelerden üretilen düşman imgelerine pek çok konu masaya yatırılacak ve NATO’ya, askeri harcamalara, nükleer silahlara karşı anti-militarist eylem olanakları ve gelecek ortak eylem alanları tartışılacak. Eylem ve etkinlikler NATO Zirvesi boyunca da devam edecek. 7 Temmuz Cumartesi günü yürüyüş saat 15:00’de Brüksel Kuzey İstasyonundan başlayacak. Karşı Zirve için detaylı bilgiye ise şuradan ulaşılabilir: https://www.no-to-nato.org/2018/04/2018-07-08-10-18h-brusselscounter-summit-no-to-war-no-to-nato/ Tüm etkinlikler ve çağrılar için: https://www.no-to-nato.org/ Özlem Barin / Brüksel