<br /> <strong><font face="Arial"><span style="font-size: 15.555556297302246px;">Adını İslam Devleti olarak değiştiren IŞİD'in özellikle refah seviyesi yüksek olan Körfez ülkelerindeki bağışçılardan ve sempatizanlardan aldığı destek hakkında çok şey yazıldı.</span></font></strong><br /> <font face="Arial" size="3"><br /> </font><span style="color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 20px;">Irak ve Suriye'de IŞİD'e karşı savaşanlardan en çok duyduğum ise Katar, Türkiye ve Suudi Arabistan'ın, örgütün mevcudiyetinin baş sorumluları olduğu.</span> <div class="g-container story-body" style="font-size: 13px; padding: 0px 160px 0px 0px; clear: both; overflow: hidden; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif; line-height: 16px;"> <div class="bodytext" style="font-size: 1em; padding-bottom: 16px;"> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Ancak gerçek bundan daha karmaşık ve biraz açıklama gerektiriyor.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Körfez'den zengin bazı kişilerin Suriye'deki köktenci grupların desteklediği; birçok kişinin içi nakit para dolu çantaları Türkiye'ye getirip milyonlarca doları teslim ettiği doğru.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Bu, 2012 ve 2013 yıllarında oldukça sık rastlanan birşeydi ancak o zamandan bu yana azaldı ve 2014 yılında IŞİD'in kasasına akan para, toplam gelirinin çok küçük bir yüzdesini oluşturuyor.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Suudi Arabistan ve Katar'ın, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın yakında düşeceğini ve Sünni siyasal İslam'ın politik hedefleri için doğru bir araç olduğunu düşünerek güçlü İslami referansları olan grupları mali yönden destekledikleri de doğru.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Dönemin "kötü adamı" sayılan El Kaide'nin Suriye'deki kanadı El Nusra ile çok zayıf bağları olan Liva el Tevhid, İhrar el Şam, Ceyş el İslam bu gruplar arasında.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Özellikle Katar, grupla bulanık bağlar kurmakla eleştirildi.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Türkiye ise silahların ve paranın Katar ve Suudi desteği ile akabildiği, hayli sorgulanabilir bir sınır politikası güttü.</span></span></span></p> <div class="module" style="font-size: 1em; display: inline; clear: both;"> <div class="image img-w512" style="font-size: 1em; float: none; margin-left: auto; margin-right: -160px; margin-top: 0px; clear: both; padding-top: 8px; width: auto !important;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;"><img width="512" height="288" src="http://a.files.bbci.co.uk/worldservice/live/assets/images/2014/09/01/140901103407_isis_512x288_reuters.jpg" alt="" style="border: 0px; padding-bottom: 5px; display: block;" /></span></span></span></div> </div> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Bu ülkelerin hepsi, bunun Esad rejiminin düşüşünü ve Suriye'yi, Şii İran'ın Akdeniz'le bağlantısını kesen Sünni bir güç olarak yeniden düzenlemeyi kolaylaştıracağını düşündü.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">IŞİD'in 2013 yılındaki önlenemez yükselişi başladığında, bu gruplar ya IŞİD tarafından yok edildi ya da kazanan tarafa dahil olmanın daha iyi olduğuna karar vererek, yenilmiş halde paralarını ve silahlarını da yanlarına alıp IŞİD'e katıldı.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Sadece El Nusra, daha radikal kuzeni olan IŞİD'le pek de sağlam olmayan birlikteliğini sürdürdü. Fakat buna rağmen, tahminen en az 3 bin El Nusra savaşçısı IŞİD'e üye oldu.</span></span></span></p> <h2 style="margin: 0px 0px 4px; padding: 12px 0px 0px; font-size: 16px; color: rgb(80, 80, 80); letter-spacing: -0.014em; line-height: 20px; position: relative; top: 0px; overflow: hidden; border: none;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Doğrudan finansman?</span></span></span></h2> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Katar IŞİD'i finanse etti mi? Soru doğrudan finansman ise, hayır.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Dolaylı olarak ise baştan savma siyasetler sonucu, Katar'ın finanse ettiği silahlar ve para IŞİD'in eline geçti.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Suudi Arabistan da benzer bir şekilde grubu doğrudan finanse etmedi. Fakat Katar gibi, Suudilerin de Esad'ı düşürme kararlılığı, müttefiklerini seçerken ciddi hatalar yapmalarına neden oldu.</span></span></span></p> <div class="module" style="font-size: 1em; display: inline; clear: both;"> <div class="image img-w512" style="font-size: 1em; float: none; margin-left: auto; margin-right: -160px; margin-top: 0px; clear: both; padding-top: 8px; width: auto !important;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;"><img width="512" height="288" src="http://a.files.bbci.co.uk/worldservice/live/assets/images/2014/08/31/140831030047_isis_humanity_512x288_bbc_nocredit.jpg" alt="" style="border: 0px; padding-bottom: 5px; display: block;" /></span></span></span></div> </div> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Her iki ülke de bu noktada kendilerine dönmeli ve bir iç muhasebe yapmalı - her ne kadar bu iç muhasebenin kamuoyu önünde kabul edilmesi olası değilse de.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Fakat burada biraz daha derin mevzular söz konusu: Dini aidiyetler, alenen Şii İran'ın bölgedeki çıkarlarına aykırı davranan bir gruba duyulan sempati ve Körfez'de birçok insanın itiraf etmekten çekineceği kadar çok insanın örtük desteği.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">IŞİD'in korkunç eylemlerinin herhangi biri tarafından desteklenmesi güç fakat bir halifelik kurma amacı İslami düşüncenin bazı köşe taşları açısından oldukça çekici.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Bu amacı destekleyenlerden birçoğu hali hazırda yönlerini Suriye'ye çevirdiler, oraya gittiler, IŞİD ve diğer gruplar için savaşarak öldüler. Diğerleri daha pasif olarak destek belirttiler ve takip eden yıllar boyunca da böyle yapmayı sürdürecekler.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Savaşta tüm diğerlerinden daha iyi performans göstermiş ve 10'dan fazla dilde genç kadınları ve erkekleri çekecek bir kampanya yürütmüş olan IŞİD'in çekim kuvvetinin başarısı kanıtlandı.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Savaşmaktan, örgütlenme ve hiyerarşiye, medyada yer alan mesajlara kadar IŞİD bölgede faaliyet gösteren diğer muhalefet gruplarının çok daha ilerisinde.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">IŞİD devlet benzeri bir yapının başlangıcı olan bakanlıklar, hukuk mahkemeleri ve hatta henüz olgunlaşmamış bir vergi sistemi de olmak üzere bazı uygulamaları hayat geçirmiş durumda. Hatta vergi olarak başlangıç için alınan oranlar Esad'ın Suriyesinden daha az.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">2013'ün başlangıcından bu yana toprak ele geçirmeye başladığından beri IŞİD istikrarlı bir gidişat izledi.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Bir kentin kontrolünü ele geçirdiği andan itibaren hemen su, un ve hidrokarbon kaynaklarını güvence altına aldı, dağıtımı merkezileştirdi ve böylece yerel nüfusu hayatta kalmaları için kendine bağlı hale getirdi.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Bağımlılık ve destek aynı şey değil ve "İslam Devleti vatandaşlarının" kaçının bu projede kendi istekleri ile yer aldığını, kaçının cezalandırma korkusu ya da istikrar arayışı ile basitçe yönetimi kabullendiğini ayırt etmek imkânsız.</span></span></span></p> <h2 style="margin: 0px 0px 4px; padding: 12px 0px 0px; font-size: 16px; color: rgb(80, 80, 80); letter-spacing: -0.014em; line-height: 20px; position: relative; top: 0px; overflow: hidden; border: none;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Savaş ekonomisi</span></span></span></h2> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">IŞİD'in ekonomisinin nasıl işlediğini anlamak için, arabulucular ve karanlık iş anlaşmalarının bulanık dünyasına dalmak gerek. Burada farklı tarafların "sadık ideologları" iş olanaklarını tespit edip üzerine atlıyor.</span></span></span></p> <div class="module" style="font-size: 1em; display: inline; clear: both;"> <div class="image img-w512" style="font-size: 1em; float: none; margin-left: auto; margin-right: -160px; margin-top: 0px; clear: both; padding-top: 8px; width: auto !important;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;"><img width="512" height="288" src="http://a.files.bbci.co.uk/worldservice/live/assets/images/2014/08/25/140825195450_isis_512x288_reuters_nocredit.jpg" alt="" style="border: 0px; padding-bottom: 5px; display: block;" /></span></span></span></div> </div> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">IŞİD günlük 9 bin varil petrolü 25 ile 45 dolar arasında değişen fiyatlarla ihraç ediyor.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Bunların bir kısmı yukarıda Türkiye'deki Kürt aracılara gidiyor. Bir kısmı IŞİD'in içerideki tüketimine ve bir kısmı da karşılığında gruba silah satan Esad rejimine.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Jamestown Vakfı'nın analistlerinden Wladimir van Wilgenburg "Bu, geleneksel bir savaş ekonomisi" diyor.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Gerçekten de, dürüst olmayan anlaşmalar ve garip ittifaklar; Lübnan iç savaşında birbirleri ile kan davalı olan savaş lordları hem savaşır hem beraber iş yaparken oluşan tabloya giderek daha çok benziyor.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Durum şu ki IŞİD, özünde kendi finansmanını kendisi yaratıyor; dünyadan izole edilemiyor ya da ilişkisi kesilemiyor çünkü IŞİD bölgesel istikrara öylesine derinden bağlı ki bu sadece onun çıkarına değil, karşısında savaştığı insanların çıkarına da hizmet ediyor.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Daha büyük soru ise şu, bölgenin bu denli entegre olmuş bir parçası (her ne kadar şoke edici derece şiddet dolu ve aşırılık yanlısı da olsa) yenilebilir mi yenilemez mi?</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Batının askeri müdahalesi olmadan yenilmesi olası değil.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Her ne kadar Irak'taki Sünni aşiretler gruba olan bağlılıklarını sorgulasa da, IŞİD'i devirecek silah gücüne ya da mali güce sahip değiller.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 16px;">Irak ya da Suriye ordularının da böyle bir gücü yok.</span></span></span></p> </div> </div> <div class="g-container story-body" style="font-size: 13px; padding: 0px 160px 0px 0px; clear: both; overflow: hidden; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif; line-height: 16px;"> <div class="tools-container-end" style="font-size: 1em; overflow: hidden;"></div> </div>