Merkez üssü Kocaeli'nin Gölcük İlçesi olan 17 Ağustos 1999 tarihinde saat 03.02'de meydana gelen 7.4 büyüklüğündeki deprem tüm Marmara Bölgesi ile Ankara İzmir'i de kapsayan geniş bir alanda hissedilmişti. Resmi tesbitlere göre sonradan hayatını kaybedenler hariç 17 bin 480 kişinin öldüğü bu büyük felakette, depremin etkilediği tüm illerde 133 bin 683 bina çöktü, 285 bin 211 konut, 42 bin 902 işyeri hasar gördü. Yaklaşık 600 bin kişi evsiz kaldı. Depremin ardından yaklaşık 20 bini Kocaeli'de olmak üzere Kocaeli, Sakarya, Yalova, Düzce ve Bolu'da 40 bin civarında kalıcı konut yapıldı. HASARLI BİNA KARGAŞASI Hasarlı binalar o günlerde yaşanan kargaşa içinde belirlenip, devletin de maddi desteği ile bir bölümünün onarımları sağlandı. Ne var ki birçok kişi hasar raporu olduğu halde onarımı yaptırmadı. Binanın dışını sıvatıp depremin meydana getirdiği hasarları kamufle edip boyadıktan sonra, yeniden içine girip orturdu. Binlerce daire de, binanın hasar durumundan habersiz olan vatandaşlara kiraya verildi. YENİDEN TESBİT YAPTIRILDI Kocaeli Valisi Ercan Topaca, geçen yıl il genelinde sadece 617 hasarlı bina tesbit ettirdiklerini belirterek, bunların yıktırılması için çalışma başlatacaklarını açıklarken, daha sonra yeniden daha geniş kapsamlı inceleme yaptırınca bu rakamın bilinenin çok üzerinde olduğunu belirledi. DHA muhabirine bu tesbit sonuçları ve alınan kararlarla ilgili açıklamalarda bulunan Vali Ercan Topaca, Kocaeli'nin birinci derecede deprem kuşağında bulunduğunu, 17 Ağustos Depreminde hasar gören binaların da büyük risk taşıdığını hatırlatarak yeniden çok geniş kapsamlı inceleme yaptıklarını belirtti. Vali Topaca şunları söyledi: "İlimizde güçlendirilmesi yapılmayan binaların bulunduğunu biliyoruz. 17 Ağustos sonrası yapılan bir tespit var. 9 bin 971 adet orta hasarlı bina tespiti yapılmış. Zaman içerisinde bu sayıdan mükerrer olan kayıtları düştük. Güçlendirilmesi yapılıp iskanını ve ruhsatını alan, teknik olarak kullanıma uygun olarak bitirilen binalar var. Onları da düştükten sonra bugün itibariyle ilimizdeki orta hasarlı bina sayısını tespit ettik. Bu tesbite göre ilimizde 3 bin 756 orta hasarlı bina var. Bu sayı bina olarak 3 bin 756. Müstakil bağımsız birim olarak bakıldığında ise bu binalarda 9 bin 971 konut ya da iş yeri olarak karşımıza çıkıyor." RUHSAT VE İSKAN YOK Vali Ercan Topaca, bu binaların bir kısmının ruhsat ve iskanının olmadığını, sahiplerinin güçlendirmesini yaptığını söylemesine rağmen projesi olmadığını da belirttiği açıklamasında, "Bunlar da bizim açımızdan riskli bina kapsamı içerisinde. Ruhsat verme imkanımız yok ve resmi kayıtlarda orta hasarlı olarak görünüyor" diyerek 3 bin 756 binanın 472'sinin şu anda boş olduğunu, 3 bin 284 binanın ise fiilen kullanıldığını söyledi. Vali Topaca, hasarlı olduğu halde kullanılan bu binaların bulunduğu ilçeleri de şöyle açıkladı: "Başiskele 334, Çayırova 12, Darıca 424, Derince 421, Dilovası 106, Gebze 190, Gölcük 317, İzmit 671, Kandıra 74, Karamürsel 123, Kartepe 365, Körfez 247." KİRACI VE BİNA SAHİPLERİNE TEBLİGAT Bu binaların değişik ilçelerde ve değişik mahallelerde dağınık bir halde olduğunu belirten Vali Ercan Topaca, özellikle hiç güçlendirme yapılmamış binaların acilen boşaltılması gerektiğini de belirtirken şunları söyledi: "Bu binaların bir kısmında da kiracılar kalıyor. Tesbitlere göre 4 bin 200 civarında dairede kiracı var. Bu vatandaşlarımıza önümüzdeki günlerde tebligat yapacağız. 'Oturduğunuz bina orta hasarlı, lütfen kiracı olarak bu binada oturmayın başka binaya taşının' diyeceğiz. Yapacağımız birinci şey budur. Mülk sahibi olarak orta hasarlı binalarda oturan vatandaşlarımıza da 'oturduğunuz sahip olduğunuz bina orta hasarlıdır, hukuken bu oturulması mümkün olmayan bir binadır ve aynı zamanda can ve mal güvenliği açısından da herhangi bir depremde yıkılabilecek bir binadır. Tedbirinizi alın ve boşaltın burayı' diyerek bir süre vermeyi düşünüyoruz." KİRACILARA DA YARDIM YAPILACAK Vali Topaca açıklamasında, bu konudan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın da bilgilendirildiğini belirtirken, yeni yürürlüğe giren Kentsel Dönüşüm Yasası ile binaların yıkımının yapılması ve yerlerine sağlam, depreme dayanıklı konutların yapılması hazırlığının olduğunu belirterek, "Tahmin ediyorum yakın bir gelecekte bazı illerde afet riski taşıyan binaların tören yapılarak yıkılması gündemde. Ben sayın bakanımıza bir yıkım töreninin de Kocaeli'de yapılması için öneride bulundum. Şunu önemle belirtmek istiyorum. Yeni çıkan yasada kiracılara dahi bazı yardımlar, bazı destekle öngörülmektedir. Bu desteklerin tümünü kullanmak suretiyle bu sorunu halletmek istiyoruz. Burada vatandaşlarımızdan benim ricam, bu tespitler yapıldı, kendileri de biliyor. Vatandaşlarımızın bizim işimizi, devletin işini, beledilerin işini kolaylaştırmaları Onlardan yardım bekliyoruz. Bu işi beraberce yapmamız gerekiyor" diye konuştu. Vali Topaca, tebligatların da önümüzdeki haftalarda başlayabileceğini, depremin yılının, ayının gününün saatinin belli olmadığını, bu nedenle binaların her an risk taşıdığını da hatırlattı. MB(MB/AAA)