Referandumdan "evet" çıkması durumunda yeni sistemin tam olarak yürürlüğe girmesi için 2019 yılı beklenmeden, bu yıl içinde erken seçime gidilebileceği söylentileri de kulislerde dile getiriliyor. AKP "Güçlü Meclis, güçlü Cumhurbaşkanı" ve "istikrar" konusunu öne çıkaran bir kampanyaya hazırlanırken, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın da "evet" için meydanlara inmesi bekleniyor. TBMM'de anayasa değişikliği paketini birlikte savunan AKP ile MHP "evet" için "ayrı, ayrı" kampanya yürütecek. "Hayır" diyen CHP ile HDP de "ayrı" kampanyalar yürütecek. Referandum sürecinde kamplaşmadan uzak durmak isteyen ve MHP seçmenine de seslenmek isteyen CHP'nin "HDP ile birlikte görünmek istemediği", sivil toplum örgütleriyle birlikte süreci yürütmekten yana olduğu konuşuluyor. Kampanya süreci "AKP-MHP ittifakı kalıcılaşır mı", "MHP lideri Devlet Bahçeli 2019'da Başkan Yardımcısı mı", "2019'a kadar MHP'li milletvekilleri ya da 'MHP camiasından' isimler kabineye girecek mi", "Referandumdan hemen sonra MHP'li bürokratlar göreve gelecek mi" soru ve kulisleriyle başlıyor. Anayasa paketinin TBMM'den geçmesinden sonra referandum süreci başlarken, başkent kulislerinde referandum taktikleri konuşulmaya başladı. Kampanya süreciyle ilgili mesajlar ve kulisler ana başlıklarıyla şöyle: Referandum süreci OHAL'de: 15 Temmuz darbe girişiminin ardından 21 Temmuz'da Olağanüstü Hal (OHAL) ilan edilmişti. OHAL anayasa paketi görüşmeleri öncesinde bir kez daha, 19 Nisan tarihine dek üç ay uzatıldı. Başbakan Binali Yıldırım, daha önce "Referandum olması halinde , elbette kimseye 'OHAL altında seçime gidildi, OHAL şartlarında referandum yapıldı' gibi bir söz söyleme fırsatı vermeyiz. Bu nedenle referandum öncesi OHAL kaldırılır diye düşünüyorum" açıklaması yapmıştı. "Hayır" blokunda yer alan CHP ve HDP sözcüleri sık sık bu sözleri anımsatıyor. MHP lideri Devlet Bahçeli ise referandumun "OHAL'de olabileceğini" söylemişti. Mitinglerde 'terör tehdidi' endişesi: Türkiye'de son dönemde arka arkaya yaşanan saldırılar partilerin mitingleri ile ilgili ciddi güvenlik endişelerini öne çıkarıyor. Başbakan Binali Yıldırım "referandum sürecinde tehdit olursa mitingler yapılır mı" sorusuna "Tehdit her yerde var. Hiçbir ülke güvenli değil. Avrupa'dakilerin rahat mı olduğunu düşünyorsunuz" karşılığını verdi. Terör saldırısı kaygıları nedeniyle mitinglere katılımın sınırlı olabileceği değerlendirmeleri yapılırken; bu nedenle miting yerine, salon toplantıları ve televizyon ağırlıklı bir kampanya yürütülebileceği belirtiliyor. Muhalefet partilerinde ise "hayır" blokuna karşı "medya ambargosu"nun altı çiziliyor. CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu "propaganda koşullarının eşit olması gerektiğini" vurgularken "Referandumda AKP devletiyle mücadele edeceğiz; valisi, paşası, emniyet müdürü , tapu müdürüyle hep beraber neden bu referandumda 'evet' oyu verilmesini savunan bir devlet çıkacak karşımıza" dedi. CHP, "hayır" blokuna karşı "medya ambargosu" uygulanabileceği görüşünde. AKP-MHP "evet" için "ayrı" kampanya: Anayasa paketini savunan iki parti AKP ile MHP referandum sürecinde "ayrı, ayrı" kampanya yürütecek. Başbakan Binali Yıldırım "Herkes derdini anlatacak. Ak Parti, MHP olarak meydanlarda anlatacağız" dedi. Yıldırım "MHP ile birlikte miting yapacak mısınız" sorusuna ise "Bunları konuşmadık" karşılığını verdi. Bu açıklamalar "AKP ile MHP ortak kampanya mı yürütülecek" sorularına yolaçtı. Ancak MHP lideri Devlet Bahçeli "AKP ile bir kampanya yapmayız. Onlar ayrı, biz ayrı tüzel kişiliğiz" açıklamasını yaptı. Böylece, Yıldırım ile Bahçeli'nin "evet" için birlikte meydanlara çıkmayacağı da netleşmiş oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan meydanlarda: Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın anayasa paketi TBMM'ye geldiğinde AKP yöneticilerine "Siz TBMM'de 330'u bulun, gerinini bana bırakın. Milletim gereğini yapar" mesajı verdiği konuşuluyordu. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın "Süreci en fazla savunan, Türkiye'nin gündemine getiren lider olması hasebiyle konuyu vatandaşlara anlatma noktasında Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın da bir çalışma içinde olacağı" açıklamasını yaptı. AKP de "Güçlü Meclis, Güçlü Cumhurbaşkanı" temasıyla ve istikrarı öne çıkaran bir kampanya yürütecek. CHP-HDP ortak kampanya yok: Ana muhalefet partisi CHP, HDP ile aynı blokta birlikte görünmek istemiyor. Bu nedenle oylamalara HDP'lilerin katılmamasının CHP'yi rahatlattığı ifade ediliyor. CHP sözcüleri meclisteki oylamalar sırasında, sık sık MHP milletvekillerine seslendi. CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu da MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'yi ziyaret ederek "kaygılarını" iletti. Referandum kampanyası sırasında da MHP tabanına ulaşmak ve bu tabandaki kaygıları "hayır"a çevirmek isteyen CHP'nin "HDP ile birlikte görünmekten" kaçınacağının altı çiziliyor. CHP'den Türk bayraklı kampanya: CHP, kamplaşmadan uzak durma politikası izleyecek. Sivil toplum örgütlerini de sürece katan bir kampanya yürütecek. CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu "Referandumda CHP bayrağı olmayacak, kullanacağımız tek bayrak Türk bayrağıdır" açıklaması yaptı. HDP'nin "7 Haziran" umudu: Eş başkanlarla birlikte 11 milletvekili ve pek yöneticisi cezaevinde bulunan HDP, "hayır" kampanyasına hazırlanıyor. HDP Sözcüsü Ayhan Bilgen "etkin bir 'hayır' kampanyası yürüteceklerini" açıkladı. HDP Genel Başkanı Selahattin Demirtaş da cezaevinden "Referandum AKP'yi geriletmek için bir şans sunuyor. 7 Haziran'da yaptığımız tekrarlanabilir" mesajı gönderdi. MHP liderinin "evet" için AKP ile birlikte meydanlara çıkmayacağı netleşti. 2019'da "Bahçeli Başkan Yardımcısı" kulisleri: Referandumda "evet" çıkması durumunda yeni sistemin tam anlamıyla 2019 yılında yürürlüğe girmesi planlanırken, MHP lideri Devlet Bahçeli'nin "Başkan Yardımcısı" olabileceği kulislerde konuşuluyor. 2019 seçimleri öncesinde AKP-MHP ittifakını kalıcı hale dönüştürebilecek gelişmeler yaşanabileceği de kulislerde konuşuluyor. "MHP'li bakanlar" söylentileri: Kulislerde referandum sonrasında bir kabine değişikliğine gidileceği söylentileri yaygınlaştı. Referandum sonrasında "MHP'li bakanlar" ve "MHP'li bürokratlar" atanabileceği konuşulmaya başlandı. Bizzat "MHP milletvekili" olmasa da, "MHP camiasından" bazı isimlerin kabineye girebileceği kulislerde dile getiriliyor. Bu kapsamda Başbakan Binali Yıldırım'ın "Başkanlık döneminde MHP'li bakanlar olabilir" sözleri "pazarlık" tartışmalarına neden oldu. CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel bu açıklamaya "siyasi rüşvet teklifi" diye tepki gösterdi. MHP lideri Devlet Bahçeli ise bu konudaki sorulara "Karanlıkta göz kırpmışlar, bizim haberimiz yok. İkinci olarak AKP içinde MHP kökenli değerli vekiller var. Onları kastettilerse o kendi şahsi değerlendirmeleridir, şahsi tercihleridir" karşılığını verdi. Referandumdan "evet" çıkması durumunda yeni sistemin tam olarak yürürlüğe girmesi için 2019 yılı beklenmeden, bu yıl içinde erken seçime gidilebileceği söylentileri de kulislerde dile getiriliyor.(BBC/ Türey Köse-Ankara)