Suriye tarafından düşürülen Türk jetinde şehit olan pilotun naaşını Akdeniz'den çıkaran Nautilus araştırma gemisi Sinop Limanı'na demir attı. 16 mürettabat ve 31 araştırmacının bulunduğu gemi Sinopluların ilgisini çekti. Amerikan Deniz Araştırmaları Vakfı'na ait Nautilus Araştırma Gemisi’nin Türkiye sorumlusu Tufan Turanlı, yapılan çalışmalar ve geminin bundan sonraki rotası hakkında bilgi verdi. 2 AY SONRA TÜRKİYE’DEN GİDECEK Nautilus'un 4 yıldır Türk denizlerinde araştırma ve görüntüleme çalışması yaptığını söyleyen Tufan Turanlı, "Karadeniz, Akdeniz ve Ege’de çalıştık. Gemi dünyanın çeşitli ülkelerinde araştırmalara gidiyor. 2 ay daha denizlerimizde çalıştıktan sonra Tuzla'da son bakımını görecek ve oradan da Karaipler ve Avustralya’ya gidecek" dedi. SONARLA DENİZİ TARIYORLAR Sinop'un sürekli geldikleri bir liman olduğunu söyleyen Turanlı, burada sonarla denizi taradıklarını kaydederek şunları söyledi: "Tabii denizin büyük bir bölümü kumul bir zemin. Bu zeminde ilginç olabilecek noktalara daha sonra kameralarımızı indirip çalışmalar gerçekleştiriyoruz. Çalışmalar birçok açıdan oluyor. Biyolojik, jeolojik ve arkeolojik değerler varsa onların üzerinde de görüntüleme yapıyoruz. Benim hedefim bu gemiyi mümkün olduğu kadar ülkemin ve bilhassa denizlerimizin tanıtımı için değerlendirmek." 4 BİN METRE DERİNLİĞE İNİYOR Geminin en büyük özelliğinin suyun altında çok mükemmel bir şekilde görüntüler sağlaması olduğunu belirten Turanlı şöyle konuştu: "4 bin metreye kadar inebilen iki tane su altı robotumuz var. Her iki robotta yüksek çözünürlü kameralar var. Gemi 65 metre boyunda 1967 yapımı. En önemli özelliği gemiyi olduğu yerde tutabilen bir kontrol kumanda sistemi var. Gemimiz okyanusta fazla kuvvet olmadığı vakit, demirlemeden 4 bin metre derinliğe kadar olan alanlarda çalışmasını başarıyla yürütebilir." 'ARABA DEĞİL KONTAĞA BASIP GİDELİM' Bu yılki programlarının 1 Temmuz itibariyle Karadeniz’e açılmak olduğunu söyleyen Turanlı açıklamalarını şöyle sürdürdü: "Bundan bir süre önce üzücü bir olay oldu. Bir uçağımız Suriye açıklarında denize düştü. Bununla ilgili bize Amerikan Büyükelçiliği kanalıyla Dışişleri Bakanlığı'nın bir müracaatı oldu. Onay alınmasından sonra kısa sürede hedefimiz en kısa zamanda gemiyi hazırlayarak olay yerine yönlendirmekti. Bazen sorular oldu 'niye hemen gitmedi? Neden gecikti' diye. Bu gemi bir araba gibi değil; kontağa basıp gideceğiniz aletleri, cihazların hazırlanması ve en önemlisi araştırma ekibinin 31 kişilik ekibin bir araya gelmesi zaman aldı. Tabi daha sonra olay yerine yöneldik. Daha önceden Deniz Kuvvetlerimizin yaptığı çalışmalar sonrasında tespit edilen hedeflere yöneldik. 2’inci hedef bizi uçağın olduğu yere yönlendirdi. Çok kısa zaman içinde uçağın kalıntılarını etrafta güzelce görüntüledik. Bunları haritalandırdık. Ve daha sonra da elimizdeki 52 saatlik çok detaylı görüntüyü Genelkurmay'a teslim ettik." GÖRÜNTÜ KABLOLARINDA SORUN OLUŞTU Denizde çalışırken arıza olmasının son derece doğal olduğunu vurgulayan Tufan Turanlı şu bilgileri verdi: "Bu günlerde bile çalışmalarımızda daima ufak tefek sorunlar çıkar. Zaten ekibimizin büyük bir kısmı bu arızaları giderecek özellikteki teknik elemanlar ve mühendisler. Suriye açığında düşen uçağımızdaki şehitlerimizi çıkardıktan sonra orada da küçük bir arıza oluştuğu bir gerçek. Ama arıza burada her gün olur. Her gün de kısa zamanda çözümlenir, çalışmalarımıza devam ederiz. Burası çok komplike bir sistem. Uyduyla canlı olarak Amerika’ya bin 300 okula yayın yapıyoruz. O zaman görüntü kablolarımızda, görsel kablolarımızda bir sorun oluştu. Kısa bir süre kaydımız durdu. Ama ekibimiz bu çalışmayı gerçekleştirirken arızayı en kısa zamanda giderdi. Sorun olduktan sonra giderildi. Arızalar oluşuyor. Bizim için olağan bir şeydi. Arızayı giderdikten sonra asıl çalışma programımız olan Karadeniz'e yöneldik ve buradaki çalışmamız da devam ediyor" PSİKOLOJİK OLARAK ETKİLENDİK Tufan Turanlı, Suriye açıklarında düşen uçağımızdaki 2 pilotun cenazelerinin denizden çıkarılması çalışmasında gemide bulunan arıştırmacıların psikolojik olarak etkilendiklerini de söyleyerek şöyle devam etti: "Biz araştırmacılar denizin dibinde her türlü araştırmayı yaparız. Benim 30 yılda 3 bin dalış ve bir çok çalışmam var. Biz suyun altında bir uçak üzerine çalışma veya böyle bir pilot çalışmasını ilk defa yaptık. Tabii pilotların orada bulunması ben dahil olmak üzere Türk ekibimiz ve diğerlerini çok üzdü. Tüm Türkiye gibi biz de onların canlı ve hayatta olmalarını bekliyorduk. Temenni ediyorduk. Dolayısıyla o bizi çok şaşırttı. Daha sonra derin üzüntüye sebebiyet verdi. Sarsıldık. Ben kesinlikle oraya gittiğimde, o postalların çıkması ve o kaskların bulunmasından pilotlarımızın canlı olduğundan emindim. O istek ve arzuyu taşıyordum. Suyun altında gördüğümde o inanılmaz şaşkınlık ve derin üzüntüyü kelimelerle anlatabileceğimi zannetmiyorum. Derin üzüntünün yanında, yalnız ben bu görevi başarıyla tamamlamış olmanın haklı gururunu taşıyorum. Kasklar ve botlar biz gitmeden önce bildiğim kadarıyla Deniz Kuvvetleri tarafından çıkarılmış. Onları biz çıkarmadık." 'KESİNLİKLE GİDERİZ' 16 yıl önce Ege'de düşen F-16'daki şehit olan Pilot Yüzbaşı Nail Erdoğan'ın kızı Evrim Erdoğan'ın, daha önce kendilerine bizzat gelip babasının naaşının çıkarılması için talepte bulunduğunu kaydeden Tufan Turanlı şunları söyledi: "Biz elimizden geleni yapacağımızı, Türkiye’nin her askerinin her vatandaşımızın bizim için aynı değerde olacağını bildirmiştim. Bugün gazetelerde Cumhurbaşkanımızın bununla ilgili talimat verdiğini okuduğumda inanın havalara uçtum. Çünkü Evrim’in o talebini yerine getirmek benim için aynı şekilde kutsaldır. Nasıl Ertuğrul’un 550 şehidi kalbimde bu pilotlarımız anımızdaysa da, onları da çıkarmak eğer verilirse benim alabileceğim en önemli görevlerden, kutsal bir görevdir. Göreve hazırım. Kesinlikle gideriz. Eğer hükümet yetkililerinden bir talep olursa elimizden geleni yapmaya hazırız." TİTANİC’İ BULAN ROBOTLAR Tufan Turanlı, gemide bulunan iki robotun başka bir gemide kullanılarak Titanic batığının bulunmasını sağladığını da belirterek, "Bu sistemler Titanic’i ve onun gibi bir çok tarihi gemileri bulan ve çalışma yapan sitemdir. Dünyada bir çok araştırma gemisi var. Ama görüntüleme açısından dünyanın en uzman, en iyi gemisi Nautilus" dedi. YK(İS/COŞ)