<span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;"><br /> <br /> </span></span></span> <p class="name" style="margin: 0px; padding: 0px 0px 8px; font-size: 13px; line-height: 16px; top: 3px; position: relative; font-weight: bold; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif;">Serkan Demirtaş / Ankara</p> <span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;"><br /> <br /> <span style="line-height: 20px;">Kararın alındığı 26 Eylül gününden itibaren başlayan eleştirilerin tonu giderek artarken, gözler hükümetin bu baskılar karşısında geri adım atmayacağına çevrildi.</span><span style="line-height: 20px;">Ankara’daki Türk ve yabancı diplomatlar arasında yapılan değerlendirmelerde, Türkiye’nin kesin olarak Çin’le sözleşme imzalayacağına inanan da var, baskıların sonuç verip NATO ülkesiyle müzakerelere geçileceğine inanan da.</span></span></span></span> <h2 style="margin: 0px 0px 4px; padding: 12px 0px 0px; font-size: 16px; color: rgb(80, 80, 80); letter-spacing: -0.014em; line-height: 20px; position: relative; top: 0px; overflow: hidden; border: none; font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;"><br /> İmza atılıp atılmayacağına dair farklı görüşler</span></span></span></h2> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;"><br /> İlk grupta olanların en önemli dayanağı, Türk hükümetinden gelen kuvvetli açıklamalar ve yerli üretime dayalı bir savunma sanayi politikasına yapılan vurgu oldu.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;">Savunma Sanayii Müsteşarı Murad Bayar’ın altı ay içinde müzakerelerin tamamlanıp sözleşmenin yapılabileceğini açıklaması ve ardından Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Çin’in teknoloji transferi ve yerli üretim avantajlarını sıralayıp kararı güçlü bir şekilde savunması birçok diplomatta hükümetin geri adım atmayacağı görüşünün güçlenmesine neden oldu.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;"><br /> Bir NATO ülkesinin büyükelçisi “Türkiye bu noktadan sonra geri adım atmayacaktır” ifadesini kullanırken, bir diğer büyükelçi ise “Kararı veren komitenin başında Başbakan yer alıyor. Savunma bakanı ile müsteşarın, Başbakanın sözünü desteklemekten başka bir şey dediklerini sanmıyorum. Dolayısıyla bir geri adım atılacaksa o kararı da Başbakan almak durumunda olacaktır ama geri adım geleceğini sanmıyorum.”<br /> </span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;">Bu görüşe paralel olarak Türkiye’nin savunma sanayi politikasını teknoloji transferi ve yerli üretim parametrelerine endekslediğini anımsatan diplomatlar da bulunuyor.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;"><br /> Çin ile Türkiye’nin son yıllarda başta uzay bilimleri olmak üzere stratejik ve askeri konularda daha yakın işbirliğine girdiğini, Batılı ülkelerden farklı olarak Çin’in teknoloji transferi konusunda daha esnek bir tutum izlediğini anımsatan diplomatlar, bütün bu gelişmeleri Ankara’nın “daha bağımsız bir dış ve savunma politikası arayışı” çerçevesinde görmek gerektiğine işaret ediyorlar.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;">Bir başka nokta ise Türkiye’nin 2020’de dünyanın en büyük ekonomisi olacağı öngörülen Çin’i küstürmek ve hatta kızdırmak istemeyebileceği.<br /> </span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;">Gelişmeleri yakından takip eden bir yabancı diplomat, Çin’in Ortadoğu’daki siyasi ve ekonomi varlığını giderek artırdığını ve NATO üyesi Türkiye ile atılacak stratejik ve askeri adımlara büyük önem verdiğini ve dolayısıyla “sözleşmenin peşini kolay kolay bırakmayacağı” değerlendirmesini yaptı.</span></span></span></p> <h2 style="margin: 0px 0px 4px; padding: 12px 0px 0px; font-size: 16px; color: rgb(80, 80, 80); letter-spacing: -0.014em; line-height: 20px; position: relative; top: 0px; overflow: hidden; border: none; font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;">ABD Kongresi’nin büyük kozu: Serbest ticaret anlaşması</span></span></span></h2> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;">Bu büyükelçi ve diplomatların şahsi değerlendirmelerine karşın bazı başka diplomatlar da, Türkiye’nin taktiksel bir manevra içinde olabileceğini, Avrupalı ve ABD’li firmalara karşı kozlarını güçlendirmeye çalışabileceğini iddia ediyorlar.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;">Bu açıdan bakıldığında, Türkiye’nin NATO sistemlerine eklemleyemeyeceği bir sistemi almak istemeyeceği, Kürecik’e radar sistemi konuşlanmasına izin vererek füze savunma sistemini ittifakın uzun vadeli projeksiyonu içinde öngördüğü değerlendirmeleri de yapılıyor.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;"><br /> Geçmişte yine maliyeti 4 milyar doları bulan Atak helikopteri ihalesinde, ihaleden ilk sırada çıkan Bell-Textron ile müzakerelerin başlamasına karşın, daha sonra yapılan yeni değerlendirmeler ışığında İtalyan Augusta helikopterlerinin seçildiği de hafızalarda hâlâ yerini tutuyor.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;">Bu tür örnekleri anımsatan diplomatlar, başta Suriye ve diğer bölgesel konular olmak üzere geleneksel müttefikleriyle zaten sıkıntılı bir süreçten geçen Türkiye’nin sözleşmeyi Çin firmasıyla imzalayarak işleri daha da güçleştirmeyi düşünmeyeceği kanaatindeler.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;">Bu sürecin özellikle Ankara-Washington ilişkilerine önemli etkileri olabileceği de yapılan değerlendirmeler arasında.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;">İtalyan-Fransız ortaklığının yeni önerilerle SSM’nin kapısını çaldığını anımsatan diplomatlar, Türkiye’nin NATO ile geçmişte yaşadığı bunalımlarda da son kararını ittifaklık ilişkisinin gerekleri doğrultusunda aldığını anımsattılar.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;">Bunlar arasında Rasmussen’in seçim süreci ve Kürecik’e radar sistemlerinin kurulması gibi çok önemli gelişmeler de yer alıyor.<br /> </span></span></span></p> <h2 style="margin: 0px 0px 4px; padding: 12px 0px 0px; font-size: 16px; color: rgb(80, 80, 80); letter-spacing: -0.014em; line-height: 20px; position: relative; top: 0px; overflow: hidden; border: none; font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;">Zorlu karar</span></span></span></h2> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;"><br /> Türkiye’nin kararını gözden geçireceğine inanan gruptaki diplomatların bir başka argümanı da ABD Kongresi’nin tepkilere katılması ve sert bir tonla Amerikan hükümetini adım atmaya çağırması.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;">Türkiye’nin ABD ile AB arasında başlatılan Transatlantik Serbest Ticaret Anlaşması’na eklemlenmek istediğini, bunun için yoğun diplomatik bir süreç yürüttüğünü kaydeden diplomatlar, Türkiye’nin bu sürece katılımının ABD Kongresi’nce kararlaştırılacağını anımsattılar.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;"><br /> Türkiye’nin ABD-AB süreci dışında kalması durumundaki kaybının yıllık 20 milyar doları bulabileceği hesaplanmıştı.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;">Bu iki farklı değerlendirmeden hangisinin doğru olduğu büyük olasılıkla 2014 yılının ilk yarısında netleşecek.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;">Eğer SSM ihalenin tümüne ilişkin radikal bir karar almazsa, füze sistemi ihalesinde Çin’in mi yoksa NATO’nun mu kazançlı çıkacağı bu süreç içinde belirlenecek.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px 0px 3px; padding: 5px 0px 0px; font-size: 14px; line-height: 20px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial, verdana, sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0);"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: 14px;">Hangisi olursa olsun, Türk hükümetini zorlu bir karar beklediği ortada.</span></span></span></p>