Balta girmemiş ormanların ortasında pek alışılmadık sesler. Yorulmak bilmeden çalışan bu makine, Brezilya'nın Xapuri kentindeki prezervatif fabrikasının adeta kalbi. Çalışanlar kauçuktan üretilen prezervatifleri metal vidaların üstüne geriyorlar. Burada her yıl 100 milyon prezervatif üretiliyor. Genel Müdür Dirlei Bersch 160 kişiye istihdam olanağı sağlayan fabrikasıyla gurur duyuyor. Bersch, “Bu proje bir dizi hedefi bir araya getiriyor. Doğayı korumuş oluyoruz, sağlık hizmetlerine katkıda bulunuyoruz ve yağmur ormanlarını korumuş oluyoruz. Yaptığımız iş Amazon ormanlarının sürdürülebilir bir şekilde işletilebileceğini de gösteriyor" diyor. Dayanıklı prezervatifler Üretilen prezervatifler içlerine basınçlı hava doldurularak kontrolden geçiriliyor. Ormanlardaki kauçuk, plantasyonlardan elde edilen kauçuktan çok daha dayanıklı ve bu şekilde üretilen prezervatifler ancak çok fazla yüklenildiği zaman patlıyor. Dört yıldır faaliyet gösteren bu fabrikanın, dünyada eşi yok. Doğal yağmur ormanlarındaki kauçuktan prezervatif üretilen başka bir fabrika daha bulunmuyor. Fabrikaya işlenecek hammaddeyi, kauçuk işleyicileri sağlıyor. Duda Mendes de onlardan biri. Duda Mendes bir kauçuk ağacını bıçakla çiziyor. Birkaç saat sonra lateks de denilen süt ağaçtan damlamaya başlıyor. Mendes akan sıvıyı bir küçük kapta topluyor ve ardından bunları bir tür sürahiye aktarıyor. Mendes, “Yağmur ormanları bize lateks, ceviz, kereste ve türlü yemişleri sunuyor. Bu sayede hayatımızı sürdürüyoruz. Ormanlar bizim otomatik para çekme makinemiz" şeklinde konuşuyor. Ormanlar talan ediliyordu Ancak bölgede durum hep böyle değildi. Birkaç yıl öncesine kadar ormanlar tamamen farklı bir biçimde işletiliyor, hatta deyim yerindeyse talan ediliyordu. Askerî yönetim sayıları 200 bini bulan topraksız köylüleri ülkenin güneyinden bu bölgeye göndermişti. Köylülerin ellerine birer elektrikli testere tutuşturuldu, onlara ağaçları kesip tarım alanları yaratma görevi verildi. Ne var ki bu proje başarısızlıkla sonuçlandı. Birçok göçmen burada kalıcı olmadı. Bazıları sıtmaya yakalandı zira açılan alanlar sivrisineklerin doğal düşmanlarını yok ederek çoğalmalarına neden oldu. Bu göçmenlerden biri olan Eugenio Vaccaro yüzlerce arkadaşını bu şekilde kaybettiğini söylüyor. Başka yere göç edecek parası olmadığı için bölgede kaldıklarını kaydediyor. Vaccaro, “Tam da o anda bu fikir doğdu: Kauçuk işleyicileri burada 50 yıldan fazla zamandır yaşıyorlar ve hayatta kalmayı başarabilmişler. Bizse daha beş yıldır orada olmamıza rağmen bunu başaramamışız. Böylece düşünmeye başladık. Bir yerlerde bir şeyleri yanlış yapıyoruz, burada bize uygun olmayan bir şey var, dedik. Bu, aslında bizim bölgeye yaklaşma tarzımızdı, toprağı işleme biçimimizdi. Yanlış olan buydu" diyor. Böylece bölgedeki kauçuk işleyicileri Vaccaro’ya ve daha nicelerine bir örnek olmuş. Kauçuk işleyicileri yanlarına herhangi bir şey almadan, besin ve içecek suyu ormandan temin ediyor, orman hakkındaki bilgileriyle hayatta kalmayı başarıyorlar. Prezervatiflerin bir kısmı cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak için halka ücretsiz dağıtılıyor. Lateksten prezervatife Kauçuk işleyicisi Duda Mendes taze olarak çıkartılmış lateksi devlete ait toplama yerine getiriyor, bu madde buradan da Xapuri’deki prezervatif fabrikasının yolunu tutuyor. Devlet kauçuk sütü için sabit bir fiyat belirlemiş. Bu da Duda Mendes gibi daha birçok aile açısından güvenceli bir gelir anlamına geliyor. Brezilya hükümeti cinsel temasla bulaşan hastalıklarla mücadele etmek ve doğum kontrolü amacıyla her yıl halka 600 milyon prezervatif dağıtıyor. Bunların bir kısmı da Xapuri’deki bu fabrikada üretiliyor. Duda Mendes de aynı fabrikada üretilen prezervatifleri kullandığını söylüyor. © DW