Tunca Arslan, ABD ile Çin'in salgına karşı aldığı tavrı kıyaslarken, ABD Başkanı Donald Trump'ın, Dünya Sağlık Örgütü'nü (DSÖ) "Çin yanlısı tutum" olarak nitelemesinin altındaki nedeni aktardı. "Trump'ın bir süredir, ABD'nin ise uzun yıllardır DSÖ'nün çalışma tarzından hoşnut olmadığı biliniyor" diyen Arslan, ABD'nin DSÖ'den yıllardır şikayetçi olmasının gerçek nedenini gazeteci-yazar Soner Yalçın'ın son kitabı olan Kara Kutu'da yazdığını belirterek, kitaptan bir pasaj paylaştı. Tunca Arslan, "Özellikle şu günlerde 'Kara Kutu'yu, Trump'ın DSÖ'ye neden saldırdığını anlamak için de okuyun derim" diye ifade etti. Tunca Arslan'ın yazısı şu şekilde: "Covid-19 salgınının alt edilmesi için dünyaya örnek olan bir mücadele veren, kendi sorunlarını çözmeye başlayıp pek çok ülkeye de yardım eli uzatan Çin… İnsan yaşamını değil kârı önemseyen sağlık sisteminin yetersizliği ve yanlışlığı net bir tabloyla ortaya çıkan, kayıp sayısının ne yazık ki çok hızla arttığı ABD… Çin tüm dünyaya iş birliği ve dayanışma mesajları verirken, ABD kendi eliyle yarattığı bu tablo nedeniyle ısrarla başkalarını sorumlu tutuyor. ABD Başkanı Donald Trump, iki gün önce, devlet ciddiyetinden uzak konuşma örneklerinden bir yenisini daha sergiledi. Dünya Sağlık Örgütü'nü (DSÖ) koronavirüs salgını sürecinde "Çin yanlısı tutum" izlemekle ve "Çin odaklı" davranmakla suçlayan Trump, "DSÖ bütçesinin büyük bölümünü biz karşılıyoruz" dedikten sonra ekledi: "Buna son vereceğiz, fonları keseceğiz." Gerçi çok kısa sonra, "fonları keseceğiz" yerine "bu durumu inceleyeceğiz" diyerek düzeltme yoluna gitti ama Trump'ın bir süredir, ABD'nin ise uzun yıllardır DSÖ'nün çalışma tarzından hoşnut olmadığı biliniyor. Öte yandan DSÖ de Trump'a sert bir yanıt vermekte gecikmedi. Kesinlikle Çin yanlısı bir tutum izlemediklerini ancak Çin'in salgınla kararlı biçimde mücadele yöntemlerini desteklediklerini belirten Etiyopyalı Genel Direktör Tedros Adhanom Ghebreyesus, Trump'a seslenerek "Hastalıkla mücadele çalışmalarını siyasi çatışmalara alet etmeyin, daha fazla ceset torbası görmek istemiyorsanız buna son verin." dedi. ABD'NİN YILLARA DAYANAN HOŞNUTSUZLUĞU 7 Nisan 1948'de 26 ülkenin katılımıyla kurulan, Türkiye'nin de 9 Haziran 1949'da üye olduğu, merkezi Cenevre'de bulunan DSÖ, son salgınla mücadele sürecinde pandemi ilanında geç kalınması, maske kullanımına ilişkin belirsizlik ve çelişkili açıklamalar gibi konularda haklı eleştirilerle karşılaştı hiç kuşku yok ki. Fakat ABD'nin örgüte yönelik suçlamalarının temel nedeninin bu olmadığı, daha doğrusu bunların ABD açısından epeyce yüzeysel gerekçeler olduğu açık. Dahası, Japonya Başbakan Yardımcısı ve Maliye Bakanı Aso Taro'nun da Trump'ınkiyle benzer açıklamalar yapıp, DSÖ'nün "Çin Sağlık Örgütü" gibi çalıştığını iddia etmiş olması, zengin ama insanına yeterli sağlık hizmeti vermekten uzak ülkeler açısından başka sorunlar olduğunu gösteriyor. Peki, Trump'ın tam da DSÖ'nün 72. kuruluş yıl dönümünde böylesi bir açıklama yapmasının, ABD'nin Birleşmiş Milletler (BM) çatısı altında faaliyet gösteren, temel amacı dünya üzerinde insanlığın sağlık sorunlarına yönelik politikalar üretmek olan bu kurumdan yıllardır şikayetçi olmasının gerçek nedeni ne? İsterseniz bu sorunun yanıtını başka bir kaynakta, yayımlandığı günden bu yana yoğun tartışma yaratan bir kitapta, Soner Yalçın'ın "Kara Kutu"sunda arayalım. DSÖ'NÜN 1970'LERDEKİ DÖNÜŞÜMÜ Kitabının ilgili bölümünde DSÖ'nün 12 Eylül 1978'de yani kuruluşunun 30. yılında, o dönem Sovyetler Birliği çatısı altında yer alan Kazakistan'ın başkenti Alma Ata'da temel sağlık hizmetleri konulu toplantısına değiniyor, Yalçın. Soğuk Savaş yıllarının başlangıcından itibaren DSÖ'nün ABD yanlısı tutumundan memnun olmayan SSCB'nin uzun süre örgütün toplantılarına katılmadığını; Bulgaristan, Polonya, Çekoslovakya, Macaristan, Romanya, Arnavutluk'un da üyelikten ayrıldığını belirten Yalçın, ABD'nin karşı koyması nedeniyle Çin'in de 1960'ların sonuna kadar DSÖ üyeliğine kabul edilmediğini vurguluyor. Bugünkü çatışmanın nedenlerini de aydınlatan şu cümleler önemli: "Zamanla sosyalist ülkeler ile DSÖ arasında buzlar eridi. Çünkü DSÖ ABD gölgesinden çıkmaya başladı. 1970'lerde dünyadaki toplumsal ve siyasi gelişime koşut farklılaşmalar oluşmaya başladı. DSÖ'nün bileşimi değişti; yeni bağımsızlığa kavuşan ülkeler sayesinde üye sayısı hızla arttı; devrimci-ilerici çok sayıda ülke çoğunluğu oluşturdu. Bu durum beklentilerin değişmesine sebep oldu: Sağlık sorunlarının temelinde, iktisadi eşitliksizlikler/sosyo-ekonomik nedenler görülmeye başlandı. Sağlıkta toplumsal amaçlar ve toplumcu nitelik öne çıktı." Kitabında 1978'deki Alma Ata toplantısından bu yana ABD ile DSÖ arasındaki çatışma konularını aktaran Soner Yalçın, özellikle ilaç endüstrisi konusunda ilginç veriler aktarıyor. Özellikle şu günlerde "Kara Kutu"yu, Trump'ın DSÖ'ye neden saldırdığını anlamak için de okuyun derim. Kısacası DSÖ, şu kritik dönemde kendisine finansal tehditler savuran ABD'ye boyun eğecek gibi görünmüyor. Hatta verdiği yanıtla, "Gölge etme başka ihsan istemem" demiş kadar oluyor."