Zeki Rüzgar / Almanya
Söz konusu karar, Uluslararası Adalet Divanı’nın (UAD), İsrail’in Filistin topraklarındaki işgalinin hukuksuz olduğuna, ayrımcı yasalar ve politikaların ırk ayrımcılığı ve apartheid yasağını ihlal ettiğine ve bu işgalin hızla sona erdirilmesi gerektiğine hükmeden tavsiye görüşünün uygulanması amacıyla alınmıştı.
“İnsanlar açlıktan ölürken şirketler kâr etmeye devam ediyor”
Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard, 18 Eylül 2025’te yaptığı açıklamada, BM kararının üzerinden geçen 12 aya rağmen İsrail’in hâlâ Filistinlileri aç bırakmaya ve öldürmeye devam ettiğini belirtti. Callamard, “Üye devletlerin çoğu, İsrail hükümetine karara uyması için baskı yapmak konusunda neredeyse hiçbir şey yapmadı. Bu bağışlanamaz tercihli eylemsizliğe son verilmeli. Aksi halde devletler ve şirketler, insanlığa karşı işlenen apartheid, soykırım ve diğer uluslararası hukuk suçlarına ortak olmayı göze alıyor” dedi.
Callamard sözlerini, “Gazze’de anneler, çocuklarının açlıktan ölmesini çaresizlik içinde izlemeye terk edilirken, silah şirketleri ve diğerleri büyük kârlar elde etmeye devam ediyor. İnsan onuru meta değildir. Devletlerin ve şirketlerin ölümcül kâr bağımlılıklarına son verme zamanı çoktan geldi” ifadeleriyle sürdürdü.
Soykırımdan en çok kâr eden 15 şirket
Callamard, İsrail’in hukuksuz işgaline ve soykırım suçlarına katkı sağladığı tespit edilen 15 şirketi açıkladı:
-
ABD’li çokuluslu şirketler Boeing ve Lockheed Martin
-
İsrailli silah şirketleri Elbit Systems, Rafael Advanced Defense Systems, Israel Aerospace Industries (IAI)
-
İsrailli teknoloji firması Corsight
-
İsrail devletine ait su şirketi Mekorot
-
Çinli teknoloji şirketi Hikvision
-
İspanya merkezli demiryolu üreticisi Construcciones y Auxiliar de Ferrocarriles (CAF)
-
Güney Koreli şirketler grubu HD Hyundai
-
ABD’li yazılım şirketi Palantir Technologies
-
Turizm şirketleri Airbnb, Booking.com, Expedia ve TripAdvisor
Callamard, bu 15 şirketin yalnızca küçük bir örnek olduğunu, pek çok başka kurumun da İsrail hükümetinin sivilleri aç bırakma ve toplu öldürme politikalarına destek verdiğini söyledi.
Şirketlerin katkıları
-
Boeing: Gazze’de kullanılan bombalar ve güdüm kitleri, JDAM ve GBU-39 Küçük Çaplı Bombalar.
-
Lockheed Martin: İsrail’in F-16 ve F-35 savaş uçakları için parça ve hizmet desteği.
-
Elbit Systems, Rafael ve IAI: Gözetim dronları, silahlı İHA’lar, mühimmat ve sınır güvenlik sistemleri.
-
Corsight: Yüz tanıma yazılımları.
-
Palantir Technologies: İsrail ordusuna yapay zekâ ürünleri ve veri hizmetleri.
-
Mekorot: Batı Şeria’da su altyapısını İsrail yerleşimleri lehine yönlendirerek Filistinlileri ayrımcılığa uğratmak.
-
CAF: Kudüs Hafif Raylı Sistemi ile yerleşimlerin genişlemesine katkı.
-
HD Hyundai: Yıkımlarda kullanılan ağır makineler.
-
Hikvision: İsrail’e gözetim sistemleri.
-
Airbnb, Booking.com, Expedia, TripAdvisor: İşgal altındaki yasa dışı yerleşimlerde rezervasyon hizmetleri.
Hukuki sorumluluk ve çağrı
Uluslararası Af Örgütü, devletleri İsrail’e silah, askeri ve güvenlik ekipmanı ile gözetim teknolojileri tedarikini derhal yasaklamaya çağırdı. Ayrıca limanlar, havaalanları ve hava sahaları üzerinden yapılan transit geçişlerin de engellenmesi gerektiğini vurguladı.
Callamard, şirketleri de uyararak “İsrail’in işgaline katkı sunmaya devam eden şirketler ve yöneticileri hukuki sorumluluk taşıyabilir, hatta bazı durumlarda cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir” dedi.
Son olarak, dünya genelinde herkesi barışçıl eylemlere çağıran Callamard, “Filistin halkının akıl almaz acılarının bir dakika daha görmezden gelinmesine izin veremeyiz” ifadelerini kullandı.