Belgrad'ın 90 km kuzeybatısındaki Zasavica Doğa Parkı eşek sütü ve bu sütten yapılan özel peyniriyle ünlü. Bir zamanlar Sırp tenisçi Novak Djokovic'in kendi restoranları için bu bölgedeki bütün peynir stokunu satın aldığı söylentileri çıktığında Zasavica dünyanın ilgisini üzerinde toplamış, ancak bu söylentilerin yalan olduğu ortaya çıkmıştı. Eski milletvekili Slobodan Simic eskiden bataklık olan bu bölgeyi 1997'de doğa parkına dönüştürmüştü. Üç yıl sonra yakındaki bir kasabada artık işe yaramayan eşeklere kötü muamele edildiğini görünce onları toplayıp Zasavica'ya götürme kararı almıştı. Bugün çok sayıda eşeğin yanı sıra bölgeye özgü domuz, inek, kunduz gibi hayvanlar parkta dolaşıyor. Benim parka gelişimin asıl nedeni ise dünyanın en pahalı peyniri olarak bilinen ve eşek sütünden yapılan peyniri tatmak. Magarica olarak adlandırılan dişi eşekler günde sadece bir su bardağı kadar süt veriyor. Vitamin ve mineral bakımından zengin olan bu sütün yaşlanmayı geciktirdiğine inanılıyor ve eskiden beri Balkanlar'da bağışıklık sistemini güçlendirmek için kullanılıyor. Efsaneye göre Kleopatra bu sütle banyo yaparmış. Sütün ayrıca cinsel gücü artıran bir etkisi olduğuna inanılıyor. Simic birkaç yıl önce eşek sütünden peynir yapma fikrini geliştirmiş. Daha önce kimse böyle bir şey denemediği için biraz deneme yanılma yoluna ve bir süt ürünleri uzmanına başvurulmuş. Eşek sütü peynir yapacak kadar kasein içermediğinden biraz keçi sütü katılmış. Sonunda yüzde 60 eşek sütü, yüzde 40'ı keçi sütü içeren bir karışımın patenti alınmış. Fakat daha önce eşek sütü hiç kullanılmadığı ve pastörize edilmemiş süte dair düzenlemeler bulunmadığı için Zasavica'daki fabrika üretimi durdurulmuş. Bu sırada bazı küçük üreticiler az miktarda pastörize sütle Glusci köyünde üretime devam etmiş. Burada üretilen eşek sütü peynirini şarap eşliğinde denemeden önce, aradaki farkı görmem için önce keçi peynirinden yemem isteniyor. Biraz ekşimsi bir tadı var. Sonra asıl peynir geliyor. Keçi peynirinden biraz daha sarı ve daha az ufalanıyor. Daha önce hiç tatmadığım hoş, tatlımsı bir peynir tadı yayılıyor ağzıma. Yapılışını görmek için başka bir odaya geçiyoruz. Ama o gün keçi peyniri günüymüş. Ayrıca eşek sütü peynirinin tam olarak nasıl yapıldığı gizli tutuluyor. Sütün topaklaşması için buzağı işkembesinden yapılma maya ekleniyor. Topaklar süzülerek kalıplara konuyor ve 24 saat bekletildikten sonra soğuk bölmelerde saklanıyor. Zasavica'da ayrıca eşek sütünden yapılma kozmetik ürünler, sabun ve yaşlanmaya karşı kremler satılıyor. Bunlar yağ asitleri ve A vitamini bakımından zengin ürünler. Ayrıca eşek sütü likörü de var. Zasavica 2013 ve 2014'te Avrupa'daki en iyi 100 kamp alanı listesinde yer almış. (Kristin Vuković-BBC Travel)