Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı'ndaki Eceabat İlçesine bağlı Kocadere Köyü'nden Conkbayırı'na çıkan yangın yolu üzerindeki bir hendeğe tek sıra halinde gömüldüğü tahmin edilen Çanakkale şehitlerinin kemikleri, aşırı yağışların toprağı aşındırması sonucu ortaya çıktı.
Doğa Koruma ve Milli Parklar 3'üncü Bölge Müdürü İsrafil Erdoğan, Gelibolu Tarihi Milli Park Müdürü Ozan Hacıalioğlu, Kocadere Köyü imamı Abdullah Türan ve Milli Park işçileri, bugün bölgede geniş çaplı bir inceleme yaptı. Yangın şeridi olarak açılan yoldaki şehit kemikleri bulundukları yerde muhafaza altına alındı. Çevresinde yapılan yüzey araştırmasında ise başka şehit kemiğine rastlanmadı.
“ŞEHİT KEMİKLERİ OLDUĞUNA EMİNİZ”
Doğa Koruma ve Milli Parklar 3'üncü Bölge Müdürü İsrafil Erdoğan, aşırı yağmurların ortaya çıkardığı kemiklerin kesinlikle 97 yıl önce vatanı uğruna canını veren Çanakkale şehitlerine ait olduğunu söyledi. Erdoğan, “Buraları en kanlı muharebelerin yaşandığı yerler. En fazla şehit verdiğimiz bölge. Bunun farkındayız, şuurundayız. Her yağmur sonrasında özellikle muharebe alanlarında şehit kemiklerimiz yüzeye çıkmakta. Biz de personelimiz ile birlikte yüzeye çıkan şehit kemiklerini etraftan aldığımız toprak ile örtüyorduk. Ama bulunduğumuz yer farklı bir yer. Çünkü burası 1994 yılındaki büyük yangında açılmış bir yol. Zamanla yağan yağmurlar yolun üzerindeki toprağı aşındırdıktan sonra şehit kemikleri yüzeye çıkmış durumda. Bunların şehit kemiği olduğundan kesinlikle eminiz. Şehitlerimiz özellikle muharebe alanlarına yakın yerlerde, çarpışmaların yoğun yaşandığı zamanlarda açılan büyük hendeklere topluca defnedilirdi. Hastane yerlerinde ancak her kişiye ayrı kabir açabilme imkanı vardı. Onun dışındaki yerlerde tek kişiye bir kabir değil, açılan hendeğe sıralı halde şehitlerimiz dizilerek üzeri kapatılırdı. Burada da bir hendek var. Bu hendeğin istikametine baktığımızda kıble istikametinde olması, şehitlerin yan yana dizilmiş olması nedeniyle biz buranın şehit defini için açılmış bir hendek olduğunu anlayabiliyoruz” dedi.
YENİ BİR DEFİN BÖLGESİYMİŞ
Yangın yolunun böldüğü hendeğin her iki yana doğru devam ettiğini belirten İsrafil Erdoğan, “Alanda bir yüzey taraması yaptık. Ama başka şehit kemiği bulamadık. Elimizde Şevki Paşa'nın haritası var. Şehitlikleri gösteren mezar taşı bulguları var. Haritalardaki yerleri biliyoruz. Bu doğrultuda bu alanda bir şehitlik yok. Burada bulunan kemikler yeni bir bölge olarak ortaya çıktı. Burası aynı zamanda cepheden sargı yerine ve yerleşim alanlarına intikal yolu. Yaralılarımız sargı yerine getirilirken yolda şehit olanların defnedildiği bölümler olduğunu biliyoruz. Ama buraların nereler olduğunu lokal olarak bilmediğimizden önümüze bu şekilde çıktı. Defin sınırlarını net olarak bilmek için Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ile ortak bir çalışma yapacağız. Tarih uzmanları, Milli Park uzmanları ve Üniversitedeki hocalarla müşterek bir çalışma yapılacak ve bölgeler jeofizik radar ile taranacak. Şehit kabirlerinin sınırları belirlendikten sonra projelendirilerek şehitlik yapımlarına geçilecek. Çanakkale Savaşları'nın 100'ncü yılı olan 2015 yılına kadar alandaki bütün şehitliklerimizi ihya etmeyi hedefliyoruz” diye konuştu.
Aşırı yağışların ortaya çıkardığı Çanakkale şehitlerinin kemikleri, aynı yerlerde hiç dokunulmadan defnedildi. Kocadere Köyü imamı Abdullah Türan'ın yaptırdığı duanın ardından, yolun üzerine taşlar istiflendi. Ardından Milli Park görevlileri şehit kemiklerinin üzerini toprakla örttü.
BG(İÖ/AAA)
