‘Ordu darbe yapabilir’
Tunus, muhalif solcu siyasetçi Şükrü Beleyid’in öldürülmesiyle en ciddi siyasi krizini yaşıyor. Ortadoğu’daki devrimlerin beşiğindeki durumu Tunuslu sosyolog Choukri Hmed’la görüştük
Devlet Başkanı Zeynel Abidin Bin Ali’nin 2011’de devrilmesiyle Arap coğrafyasında isyan kıvılcımını çakan Tunus, siyasi değişim sürecinin en derin kriziyle karşı karşıya. Sol görüşlü muhalif lider Şükrü Beleyid’e düzenlenen suikastın ardından büyük çapta protesto gösterileri patlak verdi. Koalisyonun büyük ortağı İslamcı Ennahda’nın başkent Tunus’taki merkezine saldırıldı.
İki günlük genel greve karşı güvenlik önlemleri arttırılırken Beleyid’in ailesinin cinayetten sorumlu tuttuğu Ennahda’da çatlaklar belirdi. Başbakan Hamadi Cebali önceki gün koalisyon hükümetini dağıtacağını açıklasa da Ennahda içerisinde dirençle karşılaştı. Çalışmalarını Fransa’da sürdüren Tunuslu sosyolog Choukri Hmed, Milliyet için durumu değerlendirdi.
İktidar bölündü
- Şükrü Beleyid Tunus için ne anlam ifade ediyordu?
Bin Ali döneminde önemli bir muhalifti. Arap milliyetçiliğini savunan solun liderlerinden biri olarak rejimin baskısına karşı mücadele veriyordu. Bin Ali’yi deviren gösterilerde sendikaları yönlendirmişti. Devrimden sonra ise aşırı solu temsil etti. Partisi Demokratik Vatanseverler Birliği’nin oy oranı yüksek olmasa da o karizmasıyla etkiliydi. İslamcılara karşı çıkıyordu. Son zamanlarda daha geniş katılımlı bir muhalefet kurulması için yapılan tartışmaların içindeydi.
- Yaşananlar Bin Ali’nin devrilmesinden bu yana en büyük kriz diyebilir miyiz?
Çok kritik bir dönemdeyiz. İki taraflı bir tehlikeyle karşı karşıyayız. Birincisi, iktidarın içerisindeki bölünmüşlük su yüzüne çıktı. Başbakan Cebali ve Ennahda lideri Raşid Gannuşi’nin temsil ettiği iki kanat var. Gannuşi meşruiyetinden emin ama Ennahda içinde daha geniş katılımlı bir hükümet isteyenler var.
Seçim kanunu bile yok
İkincisi, hükümetin ardından da meclisin feshedilmesi çağrıları var. Ekim 2011’de seçilmesinden bu yana meclis anayasa yazımını bitiremedi. Şu an meclis feshedilirse, seçimlerin nasıl yapılacağını düzenleyen kanunlar bile yok. Halkta siyasete güvensizlik çok yüksek. Öte yandan, Bin Ali yanlıları da “Bakın başımıza neler geliyor” diyerek taraftar toplamaya taşıyor. Diktatörlük nostaljisi yayıyorlar.
- Tunus’un geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Meclis feshedilirse bütün senaryolar gerçekleşebilir. Ordunun darbe yapması bile mümkün. Şu an yaşadıklarımız aylardır tırmanan siyasi gerginliğin sonucu. Bu krizden nasıl çıkacağımızı gerçekten bilmiyorum. Tek umut verici olan gösterilerde ve bütün siyasi aktörlerin söylemlerinde şiddetten uzak durulması.
