Çoruh Nehri üzerinde yapımına 1998 yılında başlanan, 249 metre gövde yüksekliği ile Türkiye’nin en yüksek, dünyanın ise 6’ncı yüksek gövdeli barajı olan Deriner Barajı'nın tamamlanması sonrasında sular altında kalacak olan 700 yıllık tarihi Berta Köprüsü'nü kurtarmak için bir grup gönüllü, uzun bir süre önce çalışma başlattı. Artvin- Şavşat yolunun 21’inci kilometresinde, Berta Deresi üzerinde yer alan Selçuklu döneminden kalma köprünün başka bir bölgeye nakledilmesi için 3 boyutlu taşıma projeleri hazırlatan gönüllü ekip, yıllardır verdikleri mücadeleden sonuç alamadı.
Geçen Şubat ayında düzenlenen törenle su tutmaya başlayan Deriner Barajı'nda oluşan göl alanı, Berta Köprüsü’ne iyice yaklaştı. Anıtlar Kurulu, yaklaşık bir yıl içinde sular altında kalacağı belirlenen köprünün restore edilerek su altında korunması yönünde karar aldı.
KÖPRÜ SULARA GÖMÜLMEYE HAZIR
Tarihi Berta Köprüsü Kurtarma gönüllülerinden Sami Özçelik, Artvin’de baraj projelerinin başlamasıyla birlikte birçok tarihi eserin sular altında kalarak yok olduğunu belirtti. Baraj gölünün suları altında kalacak olan Berta Köprüsü'nün çok özel ve hazin bir hikayesi olduğunu ifade eden Özçelik, köprüyü kurtarmak için gönüllü arkadaşlarıyla birlikte mücadele verdiklerini belirterek şunları söyledi:
"Bu köprünün sular altında kalacağı belli. Bu tarihi eseri başka bir yere nakletmeyi istedik, hatta nakledilmesi için 3 boyutlu projeler dahi hazırlattık. Ancak girişimlerimize bir cevap alamadık. Bir de baktık ki Anıtlar Kurulu, kısa süre sonra sular altında kalacak olan tarihi köprü için onarım kararı çıkarttı. Bu karar bizi şaşırttı. Önce onaracaklar sonra suyun altında koruyacaklar! Bu çok enteresan. Önce 100 metre yukarıdan geçirilecek yeni yol için başlatılan çalışma sırasında bütün taşlar dereye döküldü. Bu sırada taşlar köprüye zarar verdi. Daha sonra, 'Biz bu köprüye çok taş attık ve zarar verdik. Köprüden özür dileyelim, onaralım' dediler ve çalışma başlattılar. Şimdi restorasyonunda sona gelindi ve köprü hazır. Neye hazır? Sulara gömülmeye hazır. Bunu gömecektiniz niye restore ettiniz? Madem restorasyon için paranız vardı niye bu parayı köprüyü başka bir yere taşımak için kullanmadınız? Bir tarih yazarak olmuyor, yaşayarak oluyor. Burada bir tarih yok ediliyor. Paramız yok ve taşıyamıyoruz deseler anlayacağız. Ama bu restorasyona para harcandı. Bu parayı taşıma için niye harcamadınız?"
'TARİHE TECAVÜZ EDİLDİ'
Sami Özçelik, köprünün restorasyon çalışmasından önce daha güzel olduğunu ifade etti. Özçelik, "Şimdi yapılan çalışma ile ortada acayip bir şey var. Kullanılan çimento mu bu köprüyü bu hale getirdi bilemiyoruz ama burada tarihe tecavüz edildi. Yol inşaatı nedeniyle çevrede toprak birikintileri var. Suyla birlikte bu toprak köprünün üzerine çökecek ve köprü su altında yok olup gidecek. Köprü 80 metre suyun altında kalacak. En az 50 metre de çamurun altında kalır. Hangi çamurun içerisinde bu köprü sağlam durabilir. O zaman bu onarımın ne anlamı var? Yazık harcanan paralara" diyerek tepkisini dile getirdi.
SELÇUKLU DÖNEMİNİN BÖLGEDEKİ TEK ESERİ
Kitabesi bulunmayan köprünün kesin olarak hangi tarihte inşa edildiği bilinmemekle birlikte Selçuklu döneminde inşa edildiği belirtiliyor. Önemli bir onarım geçirmeden günümüze sağlam olarak ulaşan yapı, 1980’li yıllarda hemen yakınına yapılan yeni köprüyle, ulaşım açısından eski önemini kaybetmişti. Köprü, Artvin- Şavşat karayolunun 21. kilometresinde, Çoruh'u besleyen Berta Deresi’nin üzerinde, güneydoğu- kuzeybatı istikametinde kurulu bulunuyor. Uzunluğu 64 metre olan köprünün genişliği ise ortalama olarak 5 metre. Yaklaşık 7.30 metre yüksekliğindeki köprünün kenarlarında da taştan korkuluklar bulunuyor. Herhangi bir süslemesi bulunmayan ve tüm yüzeyi düzgün taşlarla kaplı Berta Köprüsü, Selçuklu döneminin Karadeniz bölgesindeki tek örnek eseri olma özelliğini taşıyor.
