Yunanistan’ın Sakız (Chios) adasında iki yıl aradan sonra düzenlenen roket savaşlarında 20 bin roket ateşlendi. Ortodokslar geleneksel Paskalya kutlamalarını yaptılar, Türk turistler ise keyifli bir hafta sonu geçirdiler..
ROKET SAVAŞLARI DAHA ÖNCEKİ YILLARI ARATTI
Yunanistan’ın Sakız Adası’nda dünyada tek olma özelliğine sahip ve yaklaşık 130 yıldır geleneksel olarak gerçekleştirilen ‘Ruketopolemos / Roket (Havai fişek) Savaşları’nı izlemek için Cuma gününden itibaren üç gün içinde yaklaşık 2 bin Türk turist Sakız adasına geçti. Her özel gün kutlamalarında olduğu gibi hafta sonu yine her iki kıyının gümrüğünde uzun kuyruklar oluştu.
Hz. İsa’nın çarmıha gerilmesinden sonra yeniden dirilişini simgeleyen ve Hristiyan dünyasının en büyük bayramı olarak kabul edilen Paskalya Bayramı etkinliklerini ilgiyle izleyen Türkler, ada merkezi ve merkeze yakın civardaki tüm otelleri günler öncesinden doldurdu.
Türklerin ilk tercihleri yine Karşıyakalı Güher ile eşi Theodore’un işlettiği Hotel Kyma, uzun yıllar Türkiye’de yaşayan ve Türkçe dahil altı dil bilen İngiliz Ronald James’in Kambos bölgesindeki oteli Villa Rossa ile Sakız Adası’nın bir önceki dönem belediye turizm sorumlusu Kostas Moundros’un Point zincir otelleri oldu. Kiralık araçlar ve restaurantlar için de günler öncesinden rezervasyon yapıldı. İki kıyı arasında sefer yapan üç firmadan biri olan TURYOL firması ise 5 otobüsle düzenlediği turlarla dikkatleri üzerine çekti.
İKİ ETAPTA ATILAN ROKETLERİN ATIMI GECE YARISI ÖNCESİ TAMAMLANDI
Hıristiyan aleminde İsa Peygamber’in 40 gün işkence gördükten sonra çarmıha gerilmesi ve ardından ruhunun göğe yükselerek dirilmesini sembolize eden Paskalya etkinlikleri Cuma akşamı (6 Nisan) düzenlenen törenle başladı. Vrondados köyünde aralarında 400 metre mesafe bulunan Aziz Markos ve Panagia (Hz. Meryem) Erityani kiliseleri arasında kökleri Osmanlı hakimiyeti dönemine kadar uzanan roket savaşları ise iki yıl ara verilmesinin ardından Cumartesi gecesi iki etap halinde atılan havai fişeklerin gökyüzünü zaman zaman altın sarısına boyamasıyla gerçekleştirildi. Saat 21:30-22.30 arası 10 bin havai fişek atılmasının ardından yarım saat ara verilip, saat 23:00-24:00 arası da 10 bin havai fişek daha gökyüzüne salındı. Aziz Markos Kilisesi’nde Panagia Erityani Kilisesi’ne göre daha çok roket atıldığı gözlemlendi. Her iki kilisenin çevresini barut kokusu sararken, civar havai fişek artıklarıyla doldu.
20 BİN HAVAİ FİŞEK ATILDI
İki yıl önce roket savaşları sırasında atılan havai fişeklerin kiliselere yakın bazı evlerde yangın çıkmasına sebep olması, evlere zarar vermesi ve yaralılar olması üzerine bu yıl daha temkinli davranan ada yönetimi daha kapsamlı güvenlik önlemleri aldı. Vrondados Köyü’ndeki birçok yol trafiğe kapatıldı. Herhangi bir yangın çıkması olasılığına karşı itfaiye araçları da kilit noktalarda bekletildi. Belediye ekipleri roketlerin menzilinde bulunan bölgelerdeki binaların çevresini tel örgülerle kapatarak koruma altına aldı. Roketler Aziz Markos ve Panagia Erityani kiliselerinin cemaati olan ve oturdukları mahallelere göre takımlara ayrılan, çoğunluğu gençlerden oluşan kişilerce hazırlandı. Takım isimlerinin basılı olduğu tişörtleri giyen gençler gün boyunca roketlerin fırlatılacağı rampaların yapımıyla ilgilendi. Daha önceki yıllarda yaklaşık 60-100 bin civarı roketin atılmasına karşın bu yıl sadece 20 bin adet fişeğin atılmasına izin verildi. Herhangi bir yaralanma ve ciddi bir olay yaşanmazken sadece iki evde yangın çıktı. İtfaiyenin hemen müdahalesiyle de kısa zamanda diğer evlere sıçramadan ve büyümeden söndürüldü. Roket Savaşları’nı izlemeye giden Türklerden bazıları etkinliği ‘mükemmel bir görsel şölen’ olarak adlandırırken, bazıları ise atılan havai fişekleri az bulduklarını ve daha önceki yıllardaki heyecanı yaşayamadıklarını dile getirdiler.
KİLİSELERDE DİRİLİŞ AYİNLERİ YAPILDI
Havanın kararmasının ardından başlayan kilise ayinleri, Roket Savaşları’nın sona ermesiyle gece yarısı kutlamalara dönüştü. Kudüs'ten uçakla özel olarak getirilen ve papazlar tarafından karşılanıp her papazın kendi kiliselerine götürdükleri kutsal ateş ayinde inananların mumlarını tutuşturdu. Ayinde yakılan mumlarla dilekte bulunulurken, İncil'den bölümler okundu, dualar edildi, ilahiler seslendirildi ve ayine katılanlar birbiriyle bayramlaştı. Hristiyan inancına göre Hz. İsa'nın çarmıha gerilişinden sonraki ‘dirilişin’ kutlandığı geceyle birlikte, Şubat ayındaki Apokries Karnavalı sonrası Kathara Deftera (Temiz Pazartesi) ile başlayan 40 günlük oruç tutma (et ve hayvan ürünleri yememe perhizi) dönemi de sona erdi.
“Hristos Anesti / İsa Dirildi” sözleriyle birbirlerini kutlayan Ortodokslar, gece yarısından sonra tavernalara giderek, 40 günlük orucu sona erdiren sakatat çorbası Magiritsa içtiler.
PERHİZ SONRASI ET MENÜLÜ ZİYAFET
Paskalya etkinliklerinin son günü olan Pazar günü ise aile bireyleri bir araya gelerek kuzu, oğlak ve kokoreç çevirme yaptılar, bayram için özel paskalya çörekleri hazırladılar. Kırmızı boyalı Paskalya yumurtaları haşlandı, danslar edip, şaraplar içerek Paskalya bayramını kutladılar. Ayrıca birbirlerine çikolatadan yapılmış paskalya tavşanı hediye edip, evlerini de yumurta şekilli paskalya mum ve süsleriyle süslediler.
Fulya OMAÇ / SAKIZ ADASI - YUNANİSTAN
KUTU:
Poket Savaşlarının Hikayesi:
SAPANDAN TOPA, TOPTAN HAVAİ FİŞEKE
Vrondados köyünde kökleri Osmanlı hakimiyeti dönemine kadar dayanan roket savaşı geleneği aralarında 400 metre mesafe bulunan Aziz Markos ve Panagia Erityani adlı iki kilise arasında yapılıyor. Bu savaş hem yüzyıllardır süren bir geleneği yaşatır, hem de izleyenlere görsel bir şölen sunar. Aziz Markos Kilisesi daha yenidir. Büyük bir olasılıkla cemaat kazanma çekişmesi nedeniyle iki kilisenin çocukları arasında sapanla birbirlerine uzaktan taş atarak başlayan sürtüşmeye, Paskalya bayramı zamanında büyükler de katılmış. Zamanla İsa’nın dirilişi kutlamaları kiliselerin avlularına yerleştirilen toplarla yapılan kuru sıkı atışlara bırakmış. Kutlamalar uzun yıllar top atışlarıyla sürdükten sonra, Ege adalarında ayaklanmalar başlayınca, Osmanlı devleti bu toplara el koyar. Bu geleneği Türkleri rahatsız etmeden sürdürmek isteyen Sakızlılar da havai fişekte karar kılmışlar. O gündür bugündür Aziz Markos kilisesinin kubbesiyle, ana giriş kapısının üzerindeki Aziz Markos heykeline, karşı tarafta ise Panagia Erityani kilisesinin saatine karşılıklı binlerce havai fişek fırlatılıyor. Bu havai fişeklerin hazırlanmasına ise yaz aylarında başlanıyor. Büyük Cumartesi günü genelde saat 21.00’de duyulmaya başlayan patlama sesleri adadaki turistleri buraya çekiyor. Saat 23.00’te ise toplu saldırıya geçilir, yarım saat içinde binlerce havai fişek ateşlenir. 23.30’da geçici ateşkes yapılır, kiliselere ibadete girilir ve rampalara yeni fişekler yerleştirilir. ‘Hristos Anesti - İsa dirildi’ sözleri duyulduğunda savaş yeniden başlar (Bu yıl gece yarısından sonra fişek atılmadı). Bu savaşın tek galibi ise yüzyıllardır gerçekleştirilen geleneğe sahip olan köy halkıdır. Vrondadoslular ertesi gün Lambri’nin gününde barışırlar. Ve hep birlikte geleneksel olarak yapılan oğlak çevirmeden yiyerek dostluklarını pekiştirirler.
