Türkiye’de fındığın yıllık üretimindeki gerilemenin nedeni mart ve nisan aylarındaki soğuk hava ile erken düşen kırağı. Bunlar fındık üretimini yarı yarıya azalttı. Türkiye'nin fındık sattığı ülkeler arasında İtalya, İsviçre ve Almanya başta geliyor. Türkiye’de fındık üretimin düşüşü fındığın kalbi Giresun, Ordu, Trabzon ve Rize’de üretilcieri olumsuz etkiledi . 2013 yılında 500 bin tondan fazla fındık üreten Türkiye’de, 2014 yılında 370 bin ton üretim beklendiği bildirildi.
Dünyaya fındık üretiminde % 75 ile en büyük ihracatı Türkiye'nin yapması ve fındıktaki soğuk hava koşullarından dolayı yaşanan üretim düşüklüğünü de dikkate alarak Almanya'nın Hamburg şehrinde yaşayan fındık ithalatçısı Bülent İreçge ile, bir süre önce yaptığımız bir söyleşiden, günümüze ışık tutması açısından özetler sunacağız.
TÜRK FINDIĞININ SAHİBİ İTALYANLARDIR
İtalya’nın ünlü “Ferrero” şirketinin Türkiye’de üretilen fındığın en büyük alıcısı olduğunu açıklayan işadamı Bülent İreçge, Türkiye’deki yıllık 200-250 milyon kg.( iç fındık) civarındaki fındık üretiminden, 125 milyon kiloya yakınını, İtalyan Ferrero şirketinin çıkolata sanayisinde kullanmak için aldığını, 60-70 mil. kg. ile Almanya’nın ikinci olduğunu ve geri kalanın da diğer ülkelere ihraç edildiğini ifade etti.
FİZİK ÖĞRENİMİNDEN FINDIK TOPTANCILIĞINA GİDEN YOL
Gastronomi, inşaat ve sportif alanlarda da aktif olan İreçge, Almanya’da fizik öğrenimini yarıda bırakarak genç yaşındayken, (1986 yılında) Fiskobirlik- Tariş temsilcisi olarak Hamburg’da işe başlar. Yaklaşık üç yıl sonra ise, bugünlere ulaşacak fındık toptan satışına giden işletmesini kurar.
Almanya’da çifte vatandaş statüsünde olan ve kendisini demokrat görüşlü olarak tanımlayan İreçge, aynı zamanda fanatik bir Beşiktaşlı. BJK’nın 1996 yılından beri Kongre Üyesi olduğunu gururla dile getiriyor. 5 yabancı dil bildiğini ve zamanı olsa başka diller de öğreneceğini belirten İreçge, ticaretle uğraşırken çeşitli diller bilmenin ve ülkeler gezmenin insanın dünyaya bakışını ve hoşgörü anlayışını pozitif olarak değiştirdiğine yer veriyor. Bülent İreçge, Almanya’nın Schleswig Holstein eyaletindeki Tornesch‘de kendi işyerinde büyük şirketlere toptan ve paketlenmiş halde satışa hazır fındık satışı yapan, INU Import- Export GmbH isimli şirketin sahibi.
GEREKTİĞİNDE İŞ ELBİSELERİNİ GİYER İŞBAŞI YAPARIM
İşyerindeki tüm makinelerin teknik bilgisinden, fındık üretimiyle ilgili ne varsa detaylarına kadar bildiğini ve gerekirse, işçi tulumunu giyip işbaşı yaptığını gururla anlatan İreçge, Türkiye’deki birçok işletme sahibinin makinenin düğmesini açmasını dahi bilmediğine üzüldüğünü ifade etti. Türkiye'de çoğu şirketin babadan oğula kalmasının, bunda rolü olduğuna inandığını belirtti.
FINDIKTA 'ALİVRE SATIŞ' BİR TÜR KUMARDIR
Dış piyasada pahalı satılmasına rağmen iç piyasada ilk üreticiye beklendiği kadar fazla getirisi olmayan fındığın dalındayken öldüm pahasına satışına da değinerek, bunun iki taraf için de açık bir kumar olduğuna yer verdi. Fındığın rekoltesinin ne olacağı belli değilken, soğuk vurup-vurmayacağı bilinmezken, 'alivre satış' diye adlandırılan fındığı dalındayken satın almak, aynı zamanda etik de değildir, dedi. Daha çok üreticilerin zarar gördüğünü belirten İreçge, fındıkta don vurmasın diye lastik yakılmasını ve lastiğin isinin dona karşı engel olmasını, üretici için bir nevi çaresiz bir arayış ve doğa koşullarına teslim olmaktır diye açıkladı. Doğanın önceden kestirilemeyen sürpriz hava koşullarına tutsak kalındığını belirten işadamı, bugüne kadar soğuk vurmaya karşı kayısı da olduğu gibi, fındık üretiminde de önlem alınamamasının, üretici ve tüketicilere inanılmaz boyutta maddi ve manevi zararları olduğunu belirtti.
TÜRKİYE DE FINDIĞI SÖKELİM TARTIŞILIRKEN ALMANYA ÜRETİME BAŞLADI
AKP hükümeti döneminde fındık yıldız dönemini yaşadı diyen ve Fiskobirlik'in kapanmasının devlet ve vatandaş için faydalı olduğuna, tüccarlar için sıkıntı yarattığına değinen İreçge, geçmişten beri Türk fındığını bitirme stratejisinin izlendiğine yer verdi. Dünyanın fındıkta Türkiye‘ye bağımlı olduğunu belirten İreçge, belirli çevreler ve kuruluşlar, Türkiye‘nin fındık tekelini ortadan kaldırmak istiyorlar. Fındığı söküp, kendi ülkelerine dikmek istiyorlar. Almanya‘da Münih'te yıllık 2-3 milyon kg. (kabuklu) fındık üretimi var. Türkiye‘deki fındık sektörü böylelikle yok edilmek isteniyor. Başka ülkeler tarafından yapılan baskılar sonucunda fındık arazileri söktürülüyor. Bu politika tümüyle yanlış bir politikadır, açıklamasında bulundu.
DIŞI SENİ İÇİ BENİ YAKAR CİNSİNDEN NOEL FINDIĞI
Türkiye’deki fındığın çikolata sanayinde ve birçok alanda önemli bir besin kaynağı olarak değerlendirildiğini açıklarken, ABD’de “Oregon” diye adlandırılan büyük ve cilalı fındığın ise, Türk fındığından farklı olarak sadece Noel zamanında bir aylık süre içinde, süs olarak satıldığını ve içinin genelde ( randıman % 20) boş olduğu bilgisini verdi. Her sakızın bir çiğnenme şekli vardir diyerek, ABD fındığına göndermede bulundu. İçi seni, dışı da beni yakar, dedi.
