Papa, San Pietro Bazilikası'nda yapılan "Ermeni şehitliğinin 100. yılı için kutsal ayin" adlı törenin açılışında Ermeni cemaatine seslendi.
Papa "Son yüzyılda insanlık 3 büyük trajedi yaşamıştır. Bunların ilki, genel olarak 20. yüzyılın ilk soykırımı olarak görülen ve siz Ermeni halkına karşı yapılmış olandır. Piskoposlar, rahipler, dindarlar, kadınlar, erkekler, yaşlılar ve hatta savunmasız çocuklar ve hastalar bile öldürülmüştür" dedi.
Papa, "Bugün, acıdan parçalanmış ama umut dolu kalplerle, atalarınızın zulme maruz kaldığı bu trajik olayın, bu toplu ve delice kıyımın yüzüncü yıldönümünü anıyoruz" diye devam etti. "Hatırlamak gereklidir, hatta zorunludur" diyen Papa Francesco, "çünkü kötülüğü saklamak ya da inkar etmek, bir yarayı tedavi etmeden kanamaya bırakmaya benzer" ifadelerini kullandı.
Papa Francesco, insanlığın geçmişteki hatalardan ders almadığını ve "masumların kanını dökmeyi bırakmayı başaramadığını" da söyledi ve günümüzde dünyanın "parça parça halde 3. dünya savaşını" yaşadığı yorumunu yaptı.
Papa, "Bugün de genel ve kolektif kayıtsızlıktan kaynaklanan bir tür soykırım yaşıyoruz" diyerek, insanların hala inançları ya da etnik kökenleri yüzünden "acımasızca öldürüldüğünü, kafalarının kesildiğini, çarmıha gerildikleri ve canlı canlı yakıldıklarını ya da evlerini terk etmek zorunda bırakıldıklarını" vurguladı.
Papa, ayinin sonunda Ermeni heyetine verdiği yazılı mesajda ise Türk ve Ermeni halkları arasındaki uzlaşma çabalarının yeniden başlamasını umduğunu söyledi. Bu mesajda Papa, "Bu iki halk, zıtlıklar ve gerginliklere rağmen geçmişte uzun dönemler barışçıl şekilde bir arada yaşamıştır. Hatta şiddet girdabında bile dayanışma ve karşılıklı yardımlaşma örnekleri göstermiştir. Ancak bu ruh haliyle yeni nesiller daha iyi bir geleceğe yol alabilir ve kurbanların fedakarlıkları adalet ve barış tohumlarına dönüşebilir" ifadelerini kullandı.
Ermeni liderler de ayindeydi
Ayine, Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, Ermeni Apostolik Kilisesi Katolikosu 2. Karekin, Kilikya Katolikosu 1. Aram ve Dünya Ermeni Katolikleri Patriği 19. Nerses Bedros'un da aralarında bulunduğu üst düzey temsilciler ve Ermeni cemaati katıldı.
2. Karekin de ayinin ardından bir konuşma yaparak, "Ermeni soykırımının evrensel olarak tanınması ve kınanmasının, daha güvenli ve adil bir dünya yaratılmasına katkıda bulunacağına inanıyoruz. Bu yüzden Ermeni soykırımının 100. yıldönümünde dünyayı, insanların acılarına ve günümüzdeki şehitlere karşı kayıtsız kalmamaya, insanlığa karşı suçları önlemek için daha fazla çaba sarf etmeye çağırıyoruz" dedi.
Vatikan: Sürpriz olmadı
1915'in 100. yıldönümünde birçok ülkede organize edilen anma törenleri hem Ermenistan hem de Türkiye tarafından yakından takip ediliyor. Türkiye tarafı, Papa'nın bugünkü ayinde "soykırım" sözcüğünü kullanmaması için diplomatik yollardan çaba gösteriyordu. Vatikan basın sözcüsü yardımcısı Peder Ciro Benedettini, Türk tarafının taleplerine rağmen Papa'nın "soykırım" sözcüğünü kullanmasının sürpriz olup olmadığı şeklindeki sorumuza cevap verirken, Papa'nın konuşma metninin önceden hazırlanmış olduğunu vurguladı.
Eski Papa 2. Jean Paul de, Eylül 2001'de Ermeni Apostolik Kilisesi Katolikosu 2. Karekin ile birlikte imzaladığı ortak deklarasyonda, "20. yüzyılda, büyük şiddet olayları iz bırakmıştır. Yüzyılın başındaki Ermeni soykırımı, ardından gelen dehşet verici olaylara öncülük etmiştir" demişti. Papa Francesco da, Buenos Aires Başpiskoposu olarak görev yaptığı dönemde, 1915 olaylarını "soykırım" olarak nitelemişti. Papalık görevine gelmesinin ardından da Haziran 2013'te Vatikan'da Ermeni cemaati temsilcilerini kabulü sırasında yaptığı bir konuşmada, "20. yüzyılın ilk soykırımı, Ermenilere yapılmış olandır" demişti.
Kabri yıkılan Ermeni keşişe onur
Papa Francesco bugünkü ayinde ayrıca, 950 yılında dünyaya gelen Ermeni filozof, şair ve keşiş Surp Krikor Naregatsi'ye resmi olarak "Kilise Doktoru" ünvanı verdi. Surp Krikor Naregatsi, Van’ın Gevaş ilçesine bağlı Yemişlik köyünün eski adı olan Nareg'deki manastırda yaşamış ve burada ölmüştü. Vatikan tarafından bugünkü ayinle ilgili yayımlanan belgede şu açıklama metni de yer aldı: "(Surp Krikor Naregatsi) 1005 yılında Narek Manastırı'nda ölmüş ve buraya gömülmüştür. Azizliğe yüceltilmiş ve kabri dindarlar tarafından bir hac mekanı haline getirilmiştir. 1071'de Ermenistan Türkler tarafından fethedildikten sonra bile Surp Krikor Naregatsi'nin anısı, tüm halktan saygı ve hürmet görmeye devam etmiştir. 1915-1916 yıllarındaki katliamlar sırasında hem manastır hem de kabri yıkılmıştır." BBC
