Birinci Dünya Savaşı’na katılan veya bu savaşın ardından kurulan ülkelerin devlet başkanları Paris’te savaşın bitmesinin 100. yılı nedeniyle bir araya geldiler.

20. yüzyılda iki dünya savaşı yaşandı. Bunlardan ikincisi bitmiş olmakla birlikte ilkinin geride bıraktıkları halen sürmektedir.

İkinci Dünya Savaşı sonunda Kızıl Ordu Nazi ordularını Berlin’e kadar kovaladı. Savaş sonunda Doğu ve bazı Orta Avrupa ülkelerinde sosyalist iktidarlar kurulurken Almanya da ikiye bölündü.

İkinci Dünya Savaşı’nın Avrupa haritasında yarattığı büyük değişiklik 1989 yılında ortadan kalktı. Berlin duvarı yıkıldı, ardından iki ayrı Almanya’nın varlığı sona erdi. Savaş sonunda sosyalist iktidarların kurulduğu ülkelerde de rejim değişiklikleri gerçekleşti.

Bu bağlamda İkinci Dünya Savaşı gerçekten sona erdi ya da bu savaşın yarattığı değişiklikler büyük oranda ortadan kalktı.

Birinci Dünya Savaşı için ise aynı belirleme yapılamaz. Fransa ve İngiltere’nin Ortadoğu’da yapay sınırlar çizerek yeni devletler yaratmaları bitmeyen çatışmaların da kaynağı oldu. Ortadoğu çok sayıda Arap ülkesine bölünmesine rağmen bu devletler arasında birlik gerçekleşmedi ve aradan hayli zaman geçince de devletler ve halklar konsolide oldular. Arap milliyetçiliği eskidendi, kalmadı; artık farklı ülkelerin Araplarının milliyetçiliklerinden söz edilebilir.

Ortadoğu’da fırsat bulunduğunda sınır genişletmeye yönelmek bilinen bir uygulamadır. Bu bağlamda 1990 yılında Irak Kuveyt’i kendi toprağı olduğu gerekçesiyle işgal edecekti. Aynı gerekçeyi Suriye Lübnan’ın üçte birini işgal etmek için kullanacaktı.

“O topraklar bizimdi” anlayışı Türkiye’de de bulunuyor. Musul ve Kerkük üzerinde her fırsatta hak iddia edilmesini hatırlayalım. “Ortadoğu Osmanlı İmparatorluğu sınırları içindeyken çatışma yoktu, huzur getirmiştik” gibi tarih anlayışları da bulunuyor.

İşgalci güçlüyse “huzur getirmiş” gibi görünür ama işgal altındaki halk da ilk fırsatta ayaklanır.

Osmanlı padişahları İngiltere’ye karşı kaç kere cihat ilan ettiler ama Müslüman Araplara dinletemediler. Halife olmak yeterli olsaydı dinletebilmeleri gerekirdi, olmadı.

Birinci Dünya Savaşı sonuçlarıyla Ortadoğu’da halen sürmektedir.